تحلیل محتوای قرآن کریم بر اساس مفهوم تفکر انتقادی

نوع مقاله : علمی ـ ترویجی (روانشناسی و روانشناسی تربیتی)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه خوارزمی

2 استادیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناسایی مصادیق تفکر انتقادی در قرآن کریم است که برای دستیابی به آن از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. بدین ترتیب، ابتدا، با مطالعه نظری به تحلیل تفکر انتقادی و تبیین مؤلفه‌های آن پرداخته و سپس محتوای قرآن کریم برای بررسی مصادیق تفکر انتقادی در آن تحلیل شده است. بدین منظور کل آیات قرآن کریم بررسی و مواردی که مضامین مرتبط با مؤلفه‌های تفکر انتقادی داشتند شناسایی شده است. سپس موارد مذکور با دو موقعیت از جمله شماره آیه و زمینه مصداقی در فرم تحلیل محتوا قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش به تبیین مؤلفه‌های نه‎گانه‌ای برای تفکر انتقادی انجامید که عبارت‌ است از: پرسش‏گری، قضاوت با معیار، استدلال، تجزیه و تحلیل، بی‎طرفی، روشمندی، عینیت‏ گرایی، حقیقت‌جویی و انعطاف‌پذیری. در نهایت، برای هریک از مؤلفه‌ها، مصادیقی از قرآن کریم استخراج شد. نتایج پژوهش حاکی از تأکید قرآن کریم بر همه‌ مؤلفه‌های تفکر انتقادی به‌ویژه مؤلفه پرسش‏گری است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Content Analysis of Holy Quran According to the Concept of Critical Thinking1

نویسندگان [English]

  • Faramarz Mohammadi Pouya 1
  • Akbar Salehi 2
1 Phd Student of Training and Educational Psychology, Kharazmi University
2 Assistant Professor, Department of Training and Educational Philosiphy, Kharazmi University
چکیده [English]

The aim of present study is to identify critical thinking evidences in Holy Quran by making use of qualitative and conceptual analysis. Critical thinking were analyzed and its elements were identified through theoretical study and then critical thinking evidences of Holy Quran were analyzed by content analysis. To do so, all verses of Holy Quran were studied and those with meanings related to critical thinking elements were identified and analyzed regarding two positions of each sentence, namely the address of each sura and verse, and its related background. Findings of the study led to identifying nine elements for critical thinking (inquiring spirit, judgment with criteria, reasoning, analysis, impartiality, Methodism, objectivism, truth seeking, and flexibility), then for each element some evidences were extracted from Holy Quran. Results indicate that Holy Quran firmly emphasizes on all aspects of critical thinking, especially on inquiring spirit

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • Critical Thinking
  • Content Analysis

عنوان مقاله [العربیة]

تحلیل المحتوى القرآنی طبق مفهوم الفکر النقدی

چکیده [العربیة]

تهدف هذه الدراسة معرفة مصادیق الفکر النقدی فی القرآن الکریم، حیث تم استخدام أسلوب تحلیل المحتوى للوصول إلى هذه المصادیق. وعلى هذا الأساس تم تناول تبیین عناصره بالمطالعة النظریة الدقیقة و بالتالی من خلال تحلیل المحتوى القرآنی لدراسة مصادیق الفکر النقدی فیه. و لتحقیق هذا الهدف تمت دراسة کل آیات القرآن الکریم للوصول إلى معرفة المضامین المرتبطة بعناصر الفکر النقدی. و من ثم تفریغ الآیات المذکورة فی استمارة تحلیل المحتوى باعتبار ناحیتین: رقم الآیة، و مصداقیتها. و النتائج المستخلصة من هذه الدراسة لتتبیین العناصر التسعة للفکر النقدی عبارة عن:

الاستفسار، و القضاء مع المعیار، و الاستدلال، و التجزئة و التحلیل، و الحیاد، و المنهجیة، و النزعة الموضوعیة، و البحث عن الحقیقة، و المرونة. و أخیرا تم استخراج مصادیق لکل عنصر، من القرآن الکریم. و تفید النتائج تأکید القرآن الکریم على کل عناصر الفکر النقدی و خاصة عنصر التساؤل.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • القرآن الکریم
  • الفکر النقدی
  • تحلیل المحتوى
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام
دوره 2، شماره 3
بهمن 1393
صفحه 25-49

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 تیر 1393
  • تاریخ بازنگری: 26 مهر 1393
  • تاریخ پذیرش: 05 آذر 1393
  • تاریخ اولین انتشار: 01 بهمن 1393
  • تاریخ انتشار: 01 بهمن 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار