پیش ‏بینی اضطراب امتحان بر اساس جهت‌گیری مذهبی درونی و بیرونی دانش‌آموزان دختر دوره راهنمایی مدارس دولتی شهر تهران

نوع مقاله : علمی ـ ترویجی (روانشناسی و روانشناسی تربیتی)

نویسنده

دانشیار علوم تربیتی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش

چکیده

اضطراب امتحان پدیده رایج و مهم در مراکز آموزشی، و نوعی اشتغال ذهنی است که با خود کم‌انگاری و تردید در توانایی‌های خود مشخص می‌شود و به عدم تمرکز حواس و واکنش‌های جسمانی ناخوشایند منجر می‏ گردد. پیامد آن کاهش توان مقابله با موقعیت امتحان و ناکارآمدی تحصیلی است. هدف از این پژوهش، پیش‏بینی اضطراب امتحان بر اساس جهت‏گیری مذهبی درونی و بیرونی دانش‏ آموزان دختر دوره راهنمایی مدارس دولتی شهر تهران است. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 300 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شده است. برای جمع‌آوری داده‌ها از دو ابزار استفاده شده است: الف ـ پرسشنامه جهت‌گیری مذهبی آلپورت دارای 21 سؤال چهار گزینه‌ای در دو بُعد جهت‌گیری مذهبی درونی و جهت‌گیری مذهبی بیرونی؛ ب ـ پرسشنامه اضطراب امتحان ساراسون دارای 25 ماده دوگزینه‌ای در دو بُعد نگرانی و هیجان‌پذیری است. این پژوهش غیر آزمایشی، و روش آن توصیفی ـ همبستگی است. جهت تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون رگرسیون چندگانه با استفاده از روش همزمان) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‏ دهد که: 1ـ بیشتر دانش‌آموزان از نظر اضطراب امتحان در سطح متوسط و بالاتر از متوسط قرار دارند. بین اضطراب امتحان در مؤلفه‌های نگرانی و هیجان‌پذیری تفاوت معنی‌داری وجود دارد. مقایسه میانگین نمرات بیانگر آن است که میزان نگرانی دانش‌آموزان بیشتر از هیجان‌پذیری است؛ 2ـ از روی نمرات جهت‌گیری مذهبی می‌توان میزان اضطراب امتحان دانش‌آموزان را پیش‌بینی کرد. قدرت پیش‌بینی جهت‌گیری مذهبی درونی بیشتر از جهت‌گیری مذهبی بیرونی است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که دانش‌آموزان با جهت‌گیری مذهبی درونی، اضطراب کمتری را در امتحان تجربه می‌کنند. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

توقع الاضطراب النفسی فی فترة الامتحانات، علی أساس الإتجاه الدینی النابع من باطن و خارج الاشخاص دراسة تلمیذات المرحلة الإعدادیة فی المدارس الحکومیة بمدینة طهران

چکیده [العربیة]

یُعَدُّ الاضطراب النفسی من الظواهر الشائعة و الخطیرة فی فترة الامتحان فی المراکز العلمیة، و هو نوع من أنواع القلق النفسی و یظهر بشکل عقدة النقص و الشک فی القدرات الشخصیة و یؤدی إلی العجز فی ترکیز علی الأفکار و ردود الفعل الجسدیة السلبیة. و فی النهایة یؤدی الی ضعف قدرة مواجهة الأجواء الامتحانیة والی الضعف الدراسی. و تهدف هذه الدراسة إلی توقع الاضطراب النفسی فی فترة الامتحان، علی أساس الإتجاه الدینی النابع من باطن و خارج الاشخاص لتلمیذات المرحلة الإعدادیة فی المدارس الحکومیة بمدینة طهران. و قد تم اختیار العینة 300 تلمیذة الخاضعة للدارسة علی حسب اسلوب کوکران و منهج أخذ العینات العشوائی المتدرج.

و استخدمت وسیلتان لتوفیر المعطیات وهما : أ) استبیان الإتجاه الدینی لآلبورت الشامل علی 21 سؤالا و الحاوی علی الخیارات فی جانبی الإتجاه الدینی الباطنی و الإتجاه الدینی الخارجی، ب) استبیان الاضطراب النفسی فی فترة الامتحان لساراسون المشتمل علی 25 مادة ثنائیة الخیارات و جانبی القلق و قدرة التهیج.

و أُتّبع فی الدراسة هذه منهج الدراسات غیر الاختباری منهجه التوصیفی ـ التضامنی و أُستعین فی التعلیق علی المعطیات بالإحصاءات الوصفیة و الإحصاءات الاستنباطیة (اختبار رجرسیون المتنوع باتباع منهج التزامن).

و تشیر النتائج أن: 1. موقف أغلبیة التلمیذات، من حیث الاضطراب النفسی فی فترة الامتحان، فی المستوی المتوسط أو أعلی من المتوسط. أنْ هناک اختلاف جدیر بالتأمل بین عنصر القلق و عنصر قدرة التهیج. و تظهر مقارنة معدل الدرجات ارتفاع متوسط قلق التلمیذات علی متوسط قدرة التهیج.

2. یمکن توقع مدی الاضطراب النفسی فی فترة الامتحان لدی التلمیذات علی أساس درجات الإتجاه الدینی. إن قدرة التوقع علی أساس الإتجاه الدینی الباطنی أکثر منه علی أساس الإتجاه الدینی الخارجی.

و أخیرا یُستنتج أن التلمیذات ذوات الإتجاه الدینی الباطنی یعانین بنسبة أقل من الاضطراب النفسی مقارنة بالاضطراب الخارجی.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الاضطراب النفسی فی فترة الامتحان
  • الإتجاه الدینی الباطنی
  • الإتجاه الدینی الخارجی