واکاوی رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد: گامی به سمت روان‌شناسی هنجارمدار (توحیدی)

نویسندگان

1 دانش‏آموخته کارشناسی‌ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، روانشناس موسسه خانواده رو به راه

2 دانشیار گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین جایگاه فکری رویکرد «پذیرش و تعهد» در اطلس فکری رویکردهای متنوع روانشناختی، با معرفی و یاری گرفتن از معیار «هنجار و کارکردهایش» در هستی جهت ترسیم مرزها و حدود روان‌شناسی توحیدی در برابر روانشناسی غیرتوحیدی در نقشه روان‌شناسی دنیای امروز انجام شده است. روش پژوهش در این مقاله به شیوه توصیفی‌ـ تحلیلی مبتنی بر منابع و متون مرتبط با موضوع پژوهش است. نتایج و یافته‌ها نشان می‌دهد رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد که تقریباً از سال 1999 در آمریکا پا به عرصه گذاشت با معرفی «ارزش‌ها» و «تعهد به ارزش‌ها» در مبانی و ساختار نظام فکری آن، از تفکر فلسفیِ صرفاً مکانیک‌ـ ماتریالیستی و زیستی، که نگاه غالب فلسفی و معرفت‌شناسی رویکردهای روان‌شناختی دنیای معاصر را تشکیل می‌دهد، فاصله گرفته، و یک گام به پیش، به سمت روان‌شناسی توحیدی و هنجارمدار برداشته است. از جمله یافته‌های دیگر این پژوهش ناآشنایی، موشکافی و معرفی «معیار»ی موثق در مبانی فلسفی و معرفت‌شناختیِ رویکردهای روان‌شناختی است که منجر به خلط بحث‌های نظری شده و در نتیجه آن امکان رصد نزدیک یا دور شدن رویکردهای متنوع این حوزه از یکدیگر را از دست می‌دهیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

دراسة الاتجاه القائم علی القبول والالتزام: خطوة نحو علم النفس المعیاری (التوحیدی)

چکیده [العربیة]

یهدف هذا البحث الی تحدید المکانة الفکریة للاتجاه القائم علی «القبول والإلتزام» بین شتی الاتجاهات النفسیة ویقوم بتعریف «المعیار ووظائفه» فی الکون ویستعین بهذا المعیار لترسیم حدود علم النفس التوحیدی الذی یقابل علم النفس غیر التوحیدی فی خطة علم النفس المعاصر. وتم استخدام المنهج الوصفی – التحلیلی المبتنی علی المصادر المرتبطة بالموضوع فی دراسة هذه المقالة.


تشیر النتائج الی أن الاتجاه القائم علی «القبول والالتزام» مختلفة عن التی ظهرت فی أمیرکا منذ حوالی سنة 1999م، حیث قامت بتعریف «القیم» و«الالتزام بها»، فی المبادئ والبنیة الفکریة، الفلسفة المیکانیکیة – المادیة والبیولوجیة المحضة التی تشکل الآراء الفلسفیة والمعرفیة المهیمنة عن الاتجاهات النفسیة المعاصرة ویخطو هذا الاتجاه خطوة نحو علم النفس التوحیدی والمعیاری. وکذلک تظهر النتائج أن عدم المعرفة لـ«معیار» موثوق به للمبادئ الفلسفیة والمعرفیة للاتجاهات النفسیة والفحص الدقیق له والتعریف به یؤدی الی خلط الأبحاث النظریة وبالتالی الی فقدان إمکانیة الرصد القریب أو البعید لشتی الاتجاهات فی هذا المجال.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • علم النفس التوحیدی
  • المعیار
  • اللامعیار
  • الاتجاه القائم علی القبول والالتزام