سلام در آموزه های اسلامی و پیامدهای تربیتی آن

نویسندگان

1 دانشیار گروه آموزش و پرورش دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری رشته فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تبیین جایگاه «سلام» در آموزه­ های اسلامی و پیامدهای تربیتی آن است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و گردآوری داده‌ها بر اساس فرم‌های فیش‌برداری از منابع موجود و مرتبط انجام شده و در ادامه با شیوه‌های کیفی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. به این ترتیب که محققان کوشیده‌اند در راستای تفسیر ذهنی محتوایی داده‌های متنی از طریق فرایندهای طبقه‌بندی نظام‌مند، کد‌بندی (باز، محوری و انتخابی)، تم‌‌سازی و طراحی ابعاد شناخته شده استفاده کنند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که «سلام» ریشه ­ای قرآنی و آدابی مبتنی بر سبک زندگی معصومان علیهم ‏السلام دارد و مهم‌ترین پیامدهای تربیتی آن در دو بعد فردی (کرامت‌افزایی، عزت‌آفرینی، تقویت تواضع و جلوگیری از تکبر، آرامش ­زایی و تعادل روانی) و اجتماعی (زمینه­ سازی انس و الفت، تقویت تعامل عاطفی، تقویت همدلی، تحکیم دوستی) دسته‌بندی و تبیین می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Greetings in Islamic Teachings and its Educational Implications

نویسندگان [English]

  • irandokht fayyaz 1
  • sepide ensafi 2
1 Associate Professor of Education, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 PhD in Training & Educational Philosophy of Islam, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present study aims to explain the salutation of Islamic teachings and its educational implications. The research method is descriptive-analytical and in order to collect the data necessary to achieve the research goals, available resources related to the use of resource scrolling forms, Collected and analyzed by qualitative methods. qualitative because the researchers have tried in the context of the subjective interpretation of the textual data content through systematic classification processes, coding (open, axial and selective), and customizing and designing known dimensions. The results of the study showed, that is the root of the Qur'an and they have adolescents based on the style of life of the infallibles (AS) and the most important educational outcomes can be in two dimensions of individual (enhancing dignity, creating more respect, strengthening humility and preventing arrogance, relaxing and psychological balance) and social (contextualization of Humor, enhancing emotional interaction, enhancing empathy, Consolidation of friendship) Categorized and explained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salam
  • Quranic Origins
  • Educational Outcomes
  • Individual and Social Dimensions
  • Islamic Teachings

عنوان مقاله [العربیة]

«تحیة السلام» فی التعالیم الدینیة وتداعیاتها التربویة

چکیده [العربیة]

ترمی ‌هذه الدراسة الی تبیین مکانة «تحیة السلام» فی التعالیم الاسلامیة وتداعیاتها التربویة. واتبعت الدراسة المنهج الوصفی التحلیلی وتم جمع البیانات علی أساس إعداد الجذاذات من المصادر المرتبطة بالموضوع، و فی الأخیر تم تحلیلها علی أساس المناهج النوعیة. سعت الباحثتان باستخدام عملیات التصنیف المنهجی والتشفیر (فی المستویات المفتوحة والمحوریة والانتقائیة) والقولبة وتصمیم الأبعاد المعروفة من أجل التفسیر الذاتی ‌لمحتوی البیانات النصیة. ودلت النتائج علی أن لـ«تحیة السلام» جذوراً قرآنیة وأخلاقیة قائمة علی نمط حیاة المعصومین (علیهم‏السلام). وتم تصنیف وتبیین أهم تداعیاته التربویة فی الجانبین الفردی‌ (الکرامة والعزة وتعزیز التواضع والحیلولة من الغطرسة و الاسترخاء والتوازن النفسی) و الجانب الاجتماعی (تألیف القلوب وتعزیز التفاعل العاطفی و توطید التعاطف والصداقة).

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • تحیة السلام
  • ‌الجذور القرآنیة
  • التداعیات التربویة
  • الجوانب الفردیة والاجتماعیة
  • التعالیم الاسلامیة

مراجع

ابن بابویه، م. (1384). توحید. تحقیق علی‌اکبر غفاری و سید هاشم حسینی. قم: موسسه نشر آثار اسلامی.
ــــــــ . (بی‌تا). مصادیقه‌الاخوان. ترجمه محمدتقی دانش‌پژوه. بیروت: مکتبه امام صاحب‌الزمان7.
ابن شهر آشوب مازندرانی، م. (1379). المناقب. قم: علامه.
إبن منظور، م. (1404هـ). لسان‌العرب. ترجمه­ حسن بن احمد همدانی. ج ‌14. قم: مؤسسه­ دارالفکر.  
ابی‌الحدید، ع. (1378هـ). شرح نهج‌البلاغه. تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. قاهره: دار احیاء الکتب العربیه.
اصفهانی، ر. (1416هـ). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دارالشامیه.
اهوازی، ح. (1404هـ). المؤمن. قم: مدرسه امام مهدی7.
بشارتی، م.؛ خدابخش، م ر.؛ فراهانی، ح. و رضازاده، م. (1390). نقش واسطه خود شیفتگی در رابطه بین همدلی و کیفیت روابط بین‌شخصی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 5 (1)، 23ـ7.
بهشتی، س. و افخمی اردکانی، م. (1386). تبیین مبانی و اصول تربیت اجتماعی در نهج‌البلاغه. دو فصلنامه تربیت اسلامی، 2 (4)، 39ـ7.
بیهقی، ا. (1424هـ). شعب‌الایمان. بیروت: دارالفکر.
حرعاملی، م. (1416 هـ). وسائل‌الشیعه. تهران: مکتب الاسلامیه.
حسینی دشتی، م. (1369). معارف و معاریف. ج ‌3. قم: اسماعیلیان.
خنیفر، ح. و پور حسینی، م. (1391)، مهارت­های زندگی. تهران: هاجر.
دلشاد تهرانی، م. (1379). منظر مهر: مبانی تربیت در نهج‌البلاغه. تهران: دریا.
دهخدا، ع. (1373). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
رضی، س. (1382). نهج البلاغه. ترجمه محمد دشتی. قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امیر­المومنین7.
طباطبایی، م. (1374). تفسیر المیزان. ترجمه­ سید محمدباقر موسوى همدانى. قم: اسلامی.
طبرسى، ف. (1377). تفسیر جوامع الجامع. مشهد: بنیاد پژوهش­هاى اسلامى آستان قدس رضوی.
طریحی، ف. (بی­تا). مجمع‌البحرین. ج ‌1. تهران: موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت7.
عابدینی، ا. (1383). فرزندان و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، سیاسی. تهران: عابد.
عبدوس، م. و اشتهادی، م. (1375). بیست و پنج اصل از اصول اخلاقی امامان. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
عمید، ح. (1385). فرهنگ عمید. تهران: امیرکبیر.
فرمهینی فراهانی، م.؛ میرزامحمدی، م. و سالاری، ا. (1388). بررسی تربیت اخلاقی از منظر امام صادق7: مبانی، اصول، روش‌های تربیتی. دو ماهنامه دانشور رفتار، 6 (3)، 79ـ62.
فرید تنکابنی، م. (1372). الحدیث. قم: اسلامی.
فقیهی، ع. (1379)، شیوه­های تربیتی و تأثیر آن در آرامش روانی از دیدگاه امام علی7. کتاب چهارم تریت اسلامی. مقالات برگزیده همایش تربیت در سیره و کلام امام علی7. صص 328ـ 311. تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت.
فیروزآبادی، م. (1415هـ)، القاموس المحیط. ترجمه و تحقیق محمد نعیم. ج‌4 . قم: مؤسسه رسالت.
فیض کاشانی، م. (1383). المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء. تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری. قم: اسلامی.
کمره­ای، م. (1368). آداب و سنن. تهران: صدر.
کلینی، م. (1344). اصول کافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
متقی، ز.؛ نجفی، م. و نصرتی هشی، ک. (1393). تحقق جامعه عزت‌مدار؛ تجلی نظام تربیت کریمانه. فصلنامه اخلاق، 4 (1)، 162-129.
مجلسی، م. (1403هـ). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفاء.
محمدی ری‌شهری، م. (1386). میزان الحکمه. قم: دارالحدیث.
مصطفوی، ح. (1385). التحقیق حول القرآن الکریم. تهران: علامه مصطفوی.
معین، م. (1386). فرهنگ معین. تهران: فردوس.
منجد، م. (1383). المنجد فی اللغه. قم: اسلام.
میر احمدی، غ. (1384). سلام و آثار فردی و اجتماعی آن از دیدگاه قرآن و سنت. پایان‏نامه کارشناسی ارشد. دانشکده الهیات و معارف اسلامی. دانشگاه جامعه المطصفی.
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام
دوره 5، شماره 9
دی 1396
صفحه 85-104

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 21 دی 1395
  • تاریخ بازنگری: 10 آذر 1396
  • تاریخ پذیرش: 01 آذر 1396
  • تاریخ اولین انتشار: 01 دی 1396
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار