پیشبینی دینداری در دانش آموزان دوره متوسطه دوم براساس سبک های تفکر و صفات شخصیتی (بررسی موردی ناحیه 2 شهر ارومیه)

نویسندگان

1 دانش ‏آموخته کارشناسی ارشد رشته روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه، ارومیه، ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی، خوی، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، پیش­بینی دینداری در میان دانش‌آموزان براساس سبک­ های تفکر و صفات شخصیتی آن‌هاست. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ همبستگی است و جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش­ آموزان متوسطه دوم ناحیه 2 شهر ارومیه است که در سال تحصیلی 96ـ 1395 تحصیل می‌کردند. از میان این دانش‌آموزان، 375 نفر با روش نمونه­ گیری خوشه‎ای چندمرحله ­ای انتخاب‌ شده و با پرسشنامه­ های دینداری خدایاری‌فرد و همکاران (1388)، فرم کوتاه سبک­ های تفکر استرنبرگ، واگنر و زانگ (2007) و فرم کوتاه پرسشنامه صفات شخصیت گلدبرگ (1999) مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. برای تحلیل فرضیه‎های پژوهش نیز از آزمون­ های آماری ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش همزمان استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد سبک­ های تفکر قانونی، قضایی، اجرایی، کلی­نگر، جزیی‌نگر، سلسله‌مراتبی، سلطنتی، درونی و بیرونی با دینداری رابطه مثبت (01/0>P) و سبک­ های تفکر محافظه‌کار و هرج و مرج طلب با دینداری رابطه منفی و معنا­داری دارند(05/0>P). از انواع صفات پنج­گانه شخصیتی نیز به‌جز روان­رنجوری که رابطه منفی معناداری با دینداری دارد، سایر صفات رابطه مثبت معناداری با دینداری نشان داده‌اند (01/0>P). نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نیز نشان می‌دهد که انواع سبک­ های تفکر و صفات شخصیتی توان پیش­بینی دینداری را در دانش ­آموزان متوسطه دوم دارند (01/0>P). بنابراین نتایج تحقیق شواهدی را مبنی بر ارتباط ویژگی­ های مطلوب روان­شناختی با متغیر دینداری فراهم کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The prediction of Religiosity based on Thinking Styles and Personality Types in the second secondary students of urmia

نویسندگان [English]

  • Hosein Jalilzadeh 1
  • Heidar Ali Zarei 2
1 Department of Psychology, Urmia Branch, Islamic Azad University, Urmia, Iran
2 Department of Education And Psychology, Khoy Branch, Islamic Azad University, Khoy, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study was the investigation of The prediction of Religiosity based on and Thinking Styles and Personality Types in the second secondary students of urmia. The research method was descriptive-correlational. The statistical population of the study consisted of all second secondary students in the second district of Orumiyeh city Who were studying in 2017-2018. For this purpose, 375 student, selected by cluster multistage random method and were evaluated with by Khodayari-Fard et al. (2009) the religiosity questionnaire, the short form of thinking styles of Sternberg, Wagner and Zang (2007) and the short form of the Goldberg character trait questionnaire (1999). The correlation coefficient and multiple regression analysis were used to analyze the research hypotheses. The findings showed that the legal, judicial, executive, global, local, hierarchical, monarchic, internal and external, styles of thinking have positive (p

کلیدواژه‌ها [English]

  • religiosity
  • Thinking Styles
  • Personality Types
احیاءکننده، م.؛ یوسفی، ف. و خرمایی، ف. (1396). پیش‌بینی سازگاری دانشجویان با دانشگاه براساس ویژگی­های شخصیتی و هدف گرایی. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 14(26): 36ـ1.
اردلان، م.؛ اسکندری، ا.؛ گیلانی، م. و عطایی، ن. (1393). ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ وﯾﮋگی‌های ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ و ﻫﻮش ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻓﮑﺮی. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 20(1): 148ـ123.
استرنبرگ، ر. ج. (1389). سبک­های تفکر. ترجمهعلاء‌الدین اعتماد اهری و علی‌اکبر خسروی. تهران: نشر دادار.
آقابابایی، ن. و بلچنیو، آ. (1393). رابطه میان مدل شخصیتی هگزاکو، دینداری و بهزیستی فاعلی در دانشجویان ایرانی و لهستانی. روان­شناسی معاصر، 9 (1): 28ـ17.
امامی‌پور، س. (1382). بررسی تحولی سبک­های تفکر در دانش­آموزان و دانشجویان و رابطه آن‌ها با خلاقیت و پیشرفت تحصیلی.  فصلنامه نوآوری­های آموزش، 3 (3): 56ـ45.
بشلیده، ک.؛ هاشمی، س.؛ چرخ آبی، م. و دمیری، ح. (1390). ارتباط بین صفات شخصیتی و نگرش‌های مذهبی در دانشجویان با استعداد درخشان. مجله علوم رفتاری، 5 (2): 163ـ157.
جهانگیرزاده، م. و قربانی، ن. (1388). رابطه عوامل شخصیت و خودشیفتگی بیمارگون با جهت‌گیری مذهبی. مجله روان­شناسی و دین، 2 (2): 41ـ70.
خدایاری فرد، م. و همکاران. (1388). آماده­سازی مقیاس دینداری و ارزیابی سطوح دینداری اقشار مختلف جامعه ایران. طرح پژوهشی. دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی دانشگاه تهران.
خرمایی، ف. و فرمانی، ا. (1393). بررسی شاخص‌های روانسنجی فرم کوتاه پرسشنامه 5 عامل بزرگ شخصیت. روش­ها و مدل­های روان­شناختی، 4 (16): 39ـ29.
خوی‌نژاد، غ. ر. (1380). روش­های پژوهش در علوم تربیتی. تهران: سمت.
داوری، ص.؛ باقری، م. و بنی‌اسدی، ح. (1390). پیش‌بینی دینداری با توجه به ابعاد شخصیت در معلمان زن و مرد. روان‌شناسی و دین، 4 (4): 26ـ5.
دهستانی، م. (1394). بررسی نقش عامل­های شخصیتی در پیش‌بینی ابعاد مختلف دینداری در دانشجویان برمبنای 5 عامل بزرگ شخصیت. دوفصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی، 9 (17): 114ـ87.
ریاحی، م.؛ علی‌وردی‌نیا، ا. و بنی‌اسدی، م. (1387). بررسی اثرات دینداری و جهت‌گیری مذهبی بر سلامت روانی دانشجویان دانشگاه مازندران. مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 5 (2): 90 ـ51.
زارعی، ح. ع. (1393). الگوسازی روابط بین سبک­های تفکر و سازگاری آموزشی با پیشرفت تحصیلی. روان­شناسی، 18 (1): 60ـ44.
زارعی، ح. ع. و سرداری، ب. (1392). سهم ناشناخته سبک­های تفکر و یادگیری در فرایند آموزش. تهران: ساوالان.
زارعی، ح. ع. و میرهاشمی، م. (1391). ارتباط سبک­های تفکر با سازگاری تحصیلی در دانشجویان پرستاری. دوماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 10 (3): 395ـ389.
سراج‌زاده، س. و رحیمی، ف. (1392). رابطه دینداری با معناداری زندگی در یک جمعیت دانشجویی. راهبرد فرهنگ، (24): 30ـ7.
سلمان‌پور، ح.؛ عباسی، م.؛ عیسی‌‌زادگان، ع. و قاسم‌‌زاده، ا. (1391). رابطه سوگیری مذهبی و صفات شخصیتی با وسواس مرگ.  فصلنامه پژوهش­های نوین روان­شناختی، 7 (26): 88ـ65.
عباسی، م. و جان‌بزرگی، م. (1389). رابطه جهت­گیری مذهبی با پایداری هیجانی و شخصیت. روان­شناسی دین، 3 (3): 18ـ5.
فرمانی، ا.؛ افلاک‌سیر، ع.؛ خرمایی، ف. و ملازاده، ج. (1393). ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﻰﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎى ﺧﺎﻃﺮهﮔﻮﯾﻰ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺪل 5 ﻋﺎﻣﻠﻰ ﺷﺨﺼﯿﺖ در ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان. مجله علمی ـ پژهشی سالمند، 9 (2): 159ـ150.
فقیهی، ع.؛ غباری‌بناب، ب.؛ خدایاری‌فرد، م. و شکوهی‌یکتا، م. (1385). بررسی الگوی دینداری از منظر قرآن کریم و سنت. فصلنامه اندیشه دینی، 6 (19): 70ـ41.
فیست، ج.؛  فیست، گ. ج. و رابرتس، ت. ا. (1394). نظریه‌های شخصیتی. ترجمهسیدمحمدی (ویراست هشتم). تهران: نشر روان.
محبوبی، ر. (1394). ساخت مقیاس (بومی) برای سنجش دینداری. مدیریت در دانشگاه اسلامی، 4 (1): 134ـ117.
محمدی‌گوندره، پ. (1391). رابطه سبک‌های هویت و سبک‌های تفکر با مسئولیت‌پذیری دانش‌‌آموزان. علوم رفتاری، 4 (13): 144ـ133.
منصورنژاد، ز. و کجباف، م. (1391). رابطه بین جهت­گیری مذهبی و جنسیت با اضطراب مرگ در میان دانشجویان. پژوهش­های علوم شناختی و رفتاری. 2 (1): 64ـ55.
مهری‌نژاد، س. ا. و شریفی، م. (1396). رابطه مکانسیم­های دفاعی سازگارانه و ناسازگارانه با دینداری در دانشجویان. دو فصلنامه علمی ـ ترویجی علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 5 (8): 138ـ117.
والا، ر. و جمالی، م. (1393). بررسی رابطه ویژگی­های شخصیتی و باورهای دینی مورد مطالعه کارکنان یگان‌های ویژه ناجا. مجله علمی پژوهشی بصیرت و تربیت اسلامی،11 (29): 111ـ83.
Alizadeh, Z., Feizi, A., Rejali, M., Afshar, H., Keshteli, A. H., & Adibi, P. (2017). The predictive value of personality traits for psychological problems (stress, anxiety and depression): Results from a large population based study. Journal of Epidemiology and Global Health.( in press).
Balkis, M., & Isiker, G. B. (2005). The relationship between thinking styles and personality types. Social behavior and personality. An Iinternational Journal, 33(3): 283-294.
Buzdar, M. A., Ali, A., & Tariq, R. U. H. (2015). Religious orientations as a predictor of rational thinking among secondary school students. Thinking Skills and Creativity, 16: 1-8.
Fan, J., Zhang, L. F., & Chen, C. (2018). Thinking styles: Distinct from personality?. Personality and Individual Differences, 125: 50-55.
Furnham, A., & Cheng, H. (2015). Associations between education, gender, social class personality traits, and religious faith and service attendance in a British cohort. Personality and Individual Differences, 86: 63-66.
Goldberg, L. R. (1999). Abroad-bandwidth, public domain, personality Inventory measuring the lower-level facets of several five-factor models. Persoality psychology in Europe, 7: 7-28.
Henningsgand, Y. M., & Arnau, R. C. (2008). Relationships between rigiosity and prsonality and prsonality: A mltivariate analysis. Personality and Individual Diffferences, 45(8):703-708.
Refahi, Z. H., Bahmani, B., Nayeri, A., & Nayeri, R. (2015). The relationship between attachment to God and identity styles with Psychological well-being in married teachers. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 174: 1922 – 1927.
Saroglou, V. (2002). Religion and the Five five Factors factors of personality: A meta analytic review. Personality and Individual Differences, 32(1): 15-25.
Sternberg, R. J.(1997). Thinking styles. USA(NY): Cambrigeuni press.
Sternberg, R. J., Wagner, R. K., & Zhang, L. F. (2007). Thinking styles inventory—Revised II (TSI-R2).Unpublished test, Tufts University.
Zhang, L. F. (2002). Thinking styles and the big five personality traits. Educational psychology, 22(1): 17-31.
Zhang, L. F. (2006). Thinking styles and The big five personality traits Revisited. Personality and Individual Differencess,40(6): 1177-1187.
دوره 6، شماره 10
خرداد 1397
صفحه 123-140
  • تاریخ دریافت: 13 آبان 1396
  • تاریخ بازنگری: 23 اردیبهشت 1397
  • تاریخ پذیرش: 12 خرداد 1397
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1397
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1397