الگوی ساختاری نابرابری آموزشی در مناطق آموزشی شهر مشهد

نویسنده

مدرس دانشگاه پیام نور مشهد، خراسان رضوی، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های نابرابری آموزشی از دیدگاه مدیران و دانش‌آموزان مناطق آموزشی شهر مشهد است. نوع پژوهش کمی از نوع مدل‌یابی معادلات ساختاری به‌روش همبستگی است. جامعه آماری شامل 205 هزار و 336 دانش‌آموز و 2 هزار و 19 مدیر است که با شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبتی و فرمول کوکران، 384 دانش‌آموز و 323 مدیر به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته می‏باشد، تحلیل داده‌ها با روش ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و آزمون تی (t) انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد رابطه مستقیم و معناداری بین شاخص‌های متغیرهای مستقل «عوامل زمینه خانوادگی»، «فرایند مدرسه»، «برونداد و نتایج» و «درونداد» با متغیر وابسته نابرابری‌های آموزشی وجود دارد. مهمترین مؤلفه‌های نابرابری آموزشی عبارت از زمینه خانوادگی، فرایند مدرسه، درونداد و برونداد غیرشناختی است که با ارتقای شاخص‌های چهارگانه زمینه خانوادگی، فرایند مدرسه، برونداد و نتایج و درونداد، نابرابری آموزشی در مناطق هفت‌گانه آموزشی کاهش می‌یابد. همچنین نتایج الگوسازی معادلات ساختاری حکایت از رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته دارد. باتوجه به شاخص‌های الگوسازی می‌توان استدلال کرد مدل ارائه شده از برازش خوبی برخوردار بوده و انطباق مطلوبی بین مدل به تصویر آمده یا مدل ساختاری شده با داده‌ها فراهم آمده است. به‌عبارتی متغیرهای فوق صلاحیت لازم را برای استفاده در قالب یک مدل نهایی پژوهش دارا هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آهنچیان، م. (1386). فرصتهای آموزشی و نابرابریهای منطقهای در مدارس مناطق مرزی و غیرمرزی استان خراسان رضوی. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، (3)، 42ـ27.
اسکندری‌نژاد، ا. (1382). نابرابری جنسیتی آموزشی در بخش درود فراهان کرمانشاه. مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان. 8 (2)،23ـ7.
اسماعیل سرخ، ج. (1386). نابرابری‌های آموزشی و نابرابری‌های فضایی در بعد قومی و منطقه‌ای (مطالعه موردی دوره ابتدایی استان آذربایجان غربی در سال تحصیلی 81ـ1380). فصلنامه تعلیم و تربیت. 23، 37ـ20.
بیات، م. (1389). نقش پیش‌بینی‌ کننده دلبستگی به والدین در احساس تنهایی نوجوانان ایرانی. کنگره آسیب‌‌شناسی خانواده. 25ـ12.
پناغی، ل.، احمدآبادی، ز.، زاده‏محمدی، ع.، و پشت‏مشهدی، م.، (1390)، ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ارتباط با مدرسه. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 16 (1).
حسنی، م.؛ موسوی، م. و سامری، م. (1393). سنجش درجه توسعهیافتگی و محرومیت مناطق آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، دانشگاه ارومیه.
رضوی، م و اشکوه طاهری، ر. (1389). بررسی وضعیت اجتماعی ‌ـ ‌اقتصادی افراد شرکت‌کننده در فعالیت‌‌های ورزشی همگانی استان مازندران. نشریه مدیریت ورزشی، (5)،34ـ21.
سامری، م. (1393). ارزیابی توسعه پایدار شهرهای استان آذربایجان غربی. جغرافیا. 9(28)،72ـ27.
علیمرادی، ا. (1371).  مقایسه میزان نابرابری آموزشی بین مناطق آموزشی استان گیلان در دوره متوسطه سالهای تحصیلی 67ـ1366 و 71ـ1370. پایان‌نامه چاپ نشده کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
غلامیان، ع. (1387). بررسی رابطه نابرابری آموزشی و قشربندی اجتماعی با عملکرد تحصیلی دانشآموزان متوسطه شهرستان تبریز. پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه.
فرهنگ‌‌خواه، ن. (1393). عدالت در آموزش و پرورش از دیدگاه اسلام با تأکید بر خصوصی‌سازی مدارس. نشریه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، (38)، 43ـ21.
فلاحی، س. (1388). درآمدی بر توسعه پایدار در عصر ظهور. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی. تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 5 (20).
قاسمی‌اردهالی، م.؛ حکیم‌زاده، ر. و نجاتی، ف. (1390). مقایسه احساس تعلق به مدرسه، انگیزه پیشرفت تحصیلی و پیشرفت تحصیلی در میان دانش‌آموزان مدارس هوشمند و مدارس عادی سال سوم دبیرستان شهر اصفهان. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 6 (1)،170ـ151.
محمدی، ‎ه. (1365). بررسی نابرابری دستیابی به فرصت‌‌های آموزشی بین استان‎های کشور در سال تحصیلی66ـ1365. فصلنامه تعلیم و تربیت، 4،45ـ30.
مشایخ، ف. (1390). دیدگاه‌های نو در برنامهریزی آموزشی. تهران: سمت.
معنوی‌پور، د. و پاشاشریفی، ح. (1383). ساخت و هنجاریابی مقیاس سنجش رشد اعتقادی دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران. فصلنامه نوآوری‌‌های آموزشی، 3 (9)،137ـ120.
نادری‌نرم، ع.؛ علی‌فر، م. و رضایی، ع. (1384). بررسی نابرابریهای آموزشی در مقاطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه در سالهای تحصیلی (66ـ1365) و (76ـ1375) استان خراسان. پایان‌‌نامه کارشناسی‌ ارشد، دانشگاه تهران.
نبی‌‌زاده سرابندی، س. (1384). بی‌عدالتی در فرصت‌‌های آموزشی استان سیستان و بلوچستان. پژوهش زنان، 3، 175ـ155.
نوغانی، م. (1386).تأثیر نابرابری سرمایه فرهنگی بر موفقیت تحصیلی دانش‏آموزان پیش‏دانشگاهی در دستیابی به آموزش عالی. فصلنامه تعلیم وتربیت، (23)23، 101ـ71.
  
Bottani, N. (2016). Indicators of the performance of Educational systems, IIEP.4, Paris: UNESCO.
Breen, R. R., Luijkx, R. R., Müller. W., & Pollak, R. (2009). Long-term trends in educational inequality in Europe: Class inequalities and gender differences1European sociological review differences,European Sociological Review, 26) 1(, 31-48.
Brew, C., Beatty, B., & Watt, A. (2004). Measuring students’ sense of connectedness with school. Paper presented at the Australian association.for Research in Education Annual Conference. Melbourne.
Brooks, R.C. (2011). Are schools the great (noncognitive skills) equalizer? .Thesis Presented Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Arts in the Graduate School of The Ohio State University, Graduate Program in Sociology, The Ohio State University.
Cervini, R. (2003). Relationships among student-body composition, school process, and mathematics a achievement in Argentina’s high schools. Revista Electrónica the Investigación Educativa, 5(1), retrieved month day, year, from: http://redie. ens .uabc .mx/vo l5no1 /contents -cervini2.html.
Chang, M. M., (2014). Spheres of justice within schools: Reflections and evidence on the distribution of educational goods. Social psychology of education, 9, 97-118.
Chen, Y. H., & Thompson, M. S. (2004). Confirmatory factor analysis of school self-concept inventory. Collected in the database of education resourses information center.
Coleman, J. Campbell, E. Hobson, C. McPartland, J. Mood, A. & Weinfeld, F. (2015). Equality of educational opportunity. Department of Health Education and Welfare, Washington D.C.
Depart, H. (2010). Family socioeconomic status and inequality of opportunity. Dissertation, Doctor of Philosophy (Ph.D.) vorgelegt von, (Master in Interdisciplinary Studies), Berlin.
 Di Maggio, P. (1982). Cultural capital and school success. American Sociological Review, 47, 189–201.
Duncan, Greg J. (2007). Emile Durkheim: Selected writings. Cambridge University Press.
Faral, D. B. (1999). Multiple imputations for non response surveys. New York, Wiley.
Fraser, B.J. (1989) Research on classroom and school climate, in: D.L. Gabel (Ed.). Handbook of ResearchOn Science Teaching and Learning New York, Macmillan.
Hamarcly, M. (2001). The precision of change scores under absolute and relative interpretations. Applied Measurement in Education, 14 (4), 307.
Hernández. L. R.E. (2009). Depression and quality of life for women in single-parent and nuclear families. The spanish journal of psychology, 12(1), 171-183.
Horn, D. (2010). Essays on educational institutions and ineqalitu of opportunity. A Doctoral Dissertation Submitted to the Central European University inpartial fulfillment of there quirements for the Degree of Doctor of Philosophy.
Jennings, P (2010). Educational aspirations. University of Warsaw, Faculty of Ecotnomic Sciences, 1-16.
Kowly, J . (2010). Gender inequality in Bangladesh. Unnayan Onneshan.
McNealy, c., Nonnemaker, j., & Blum, r. (2003). Promoting school connectdness: Evidence from the national longitudinal study of adolescent health, journal of school health, 72 (4),138-146.
Moss, A. (1980). Cultural capital and educational attainment. Sociology, 35(4), 893–912.
Moster, P. & koman, r. r., (2005). Social factors in academic achivement: A brief review, in education, economy and society, edited by A.H.Halsey, J.Floud and C.A.Anderson, Free Press, New York.
Nash, R. (2015). Educational inequality: The special case of pacific students. Social Policy Journal of New Zealand, 15, 69-87.
Pizza, C.H. (2003). Creating effective schools where all students can learn.The Rural Educator, 27(3), 24-33. Report for the European Commission. Liège: Service de Pédagogie expérimentale.
Power, f., Hegans, .g., & Kolbarg., b. (1989). Monitoring school quality: An indicators report U.S. Department of Education, Office of educational Reseaech and Improvement .National Center for Education Statistics.of Education. 83(4), 271-286
Rawls, J. (2015). A theory of justice. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Samons, p. (2010). School effectiveness and equity: Making connection. CFBT, education trust.
Shavit Zenengr, S., & Blossfeld Pyryt, M. C. (2008). Using focused assessment to understand and enhance gifted students’ self-concept. Journal of the Gifted and Talented EducationCouncil of the Alberta Teachers’ Association, 15 (1), 23-30.
Smith and Et al (1997). The condition on education. U.S.Deparment of Education, National Cenetr for Education Statistics.Washingion DC: U.S.Government Printing Office.
Strengfild, P (2004). Educational aspirations. University of Warsaw, Faculty of economic sciences, 1-16.
Tagere, J. (2000). Race and the reproduction educational disadvantage. Social Forces. 76(3), 1033-1061.
Unisef. (2012). Basic education and gender equalty.Thematic Report.
Vignoles. A., & Meschi. E. (2010). The determinants of non-cognitive and cognitive schooling outcomes. Report to the Department of Children, Schools and Families. CEE Special Report, 4.