پدیدارشناسی شیوه های آموزش مذهبی والدین به کودکان پیش دبستانی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

2 دانش ‏آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم تربیتی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی پدیدارشناسی شیوه­ های آموزش­ های مذهبی والدین به کودکان پیش ­دبستانی در شهرستان ارومیه در سال تحصیلی97ـ 1396بود. پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از حیث روش کیفی از نوع پدیدار­شناسی (توصیفی) بود. جامعه پژوهشی را والدین کودکان پیش ­دبستانی در شهرستان ارومیه تشکیل دادند که به روش هدفمند و بر مبنای اشباع داده تعداد 14 نفر به ­عنوان نمونه انتخاب شدند. برای به ­دست آوردن اطلاعات از مصاحبه نیمه­ ساختار یافته استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ­ها به روش « کلایزی» صورت گرفت. یافته­ های تحقیق (شیوه­ های آموزش­ های مذهبی والدین) در 4 عامل اصلی و 16 عامل فرعی به شرح ذیل دسته ­بندی شدند: الگوسازی (شامل اعتقاد و التزام عملی والدین به اصول دین، رعایت فروع دین، رعایت آموزه­ های اسلامی در خانواده)؛ سبک زندگی (موقعیت­ سازی، میزگردهای مذهبی خانوادگی، رعایت فرهنگ اسلامی، روش­ های تربیت دینی)؛ رسانه­ های آموزشی (شامل استفاده از فیلم­ های آموزشی، نرم ­افزارهای مذهبی و قرآنی، انتخاب برنامه­ های مناسب رادیو و تلویزیون، کتاب و تلفن همراه)؛ حضور در اماکن و مناسبت­ های مذهبی ( شامل حضور در مساجد و شرکت در اعیاد و سوگواری­ های دینی به همراه فرزندان، شرکت در اعیاد و جشن­ های مذهبی، حضور در مراسم دینی و مذهبی(سوگواری پیامبران و ائمه و برنامه­ های رحلت و سفرهای زیارتی) ) بود. نتایج این پژوهش بیانگر لزوم توجه هرچه بیشتر والدین به مقوله آموزش­ های دینی و مذهبی با توجه به شکاف نسلی و تغییراتِ جدید جامعه در حوزه فرهنگی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقامحمدی، ج. (1395). طراحی الگوی خانواده صالح و شایسته و نقش آن در تربیت دینی فرزندان. بصیرت و تربیت اسلامی، 13(38)، 124ـ97.
آقامحمدی، ج. (1392). بررسی نقش الگوی تربیتی والدین در تربیت دینی فرزندان، تربیت تبلیغی، 1(2) ، 126ـ105.
آمدی، ع. ب. م. (1368). غرر الحکم و درر الکلم. تصحیح مهدی رجایی. قم: دار الکتاب الإسلامی.
ابن بابویه، م. ع. (1371). من لایحضره الفقیه. تصحیح علی­اکبر غفاری.جلد سوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
احدی، ح.، و بنی­جمالی، ش. (1392). روان­شناسی رشد. تهران: بنیاد.
اعرابی، س. م.، و بودلایی، ح. (1390). استراتژی تحقیق پدیدارشناسی. علوم انسانی، 17(16)، 58ـ 31.
امامی سیگارودی، ع.؛ دهقان نیری، ن.؛ رهنورد، ز.؛ و نوری، س. (1391). روش­شناسی تحقیق کیفی پدیدارشناسی. پرستاری و مامایی جامع­نگر، 22(68)، 63 ـ 56.
بیابانگرد، ا. (1386). راهنمای والدین و معلمان در تربیت و آموزش کودکان. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ثامنی، م.، و حق­پناه، ر. (1392). مؤلفه­های مؤثر در تربیت دینی فرزندان. پژوهش­های اجتماعی اسلامی، 19(99)، 135ـ105.
جعفری­زاده، ف.، و حجتی، ح. (1396). تأثیر قصه­های قرآنی بر عزت نفس کودکان پیش­دبستانی گنبد کاووس. آموزش پرستاری، مدیریت و پرستاری بالینی، 12(48)، 6ـ1.
حاجی­بابایی، ح. ر. (1391). نقش خانواده در تربیت اسلامی. پیوند، 397، 5ـ3.
حجتی، م. ح. (1385). اسلام و تعلیم و تربیت. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
رحمانی نودوزقی، ر.، ومحمدزاده، ف. (1395). تأثیر سبک زندگی اسلامی خانواده در رفتار فردی و اجتماعی فرزندان. همایش سراسری علمی پژوهشی سبک زندگی، خراسان رضوی.
رهنما، ا.، فرمیهنی فراهانی، م.، و نجفی، ح. (1392). بررسی راهکارهای کاربردی سازی سبک زندگی اسلامی در نهاد خانواده، برگرفته از احادیث. پژوهشنامه تربیت تبلیغی، 1(1)، 9ـ1.
زهره کاشانی، ع. ا. (1388). اصول تربیت دینی از منظر آیات و روایات ، اسلام و پژوهش­های تربیتی، (2)، 202ـ169.
سوهانی، ع.، امیری قائمی، ع.، وکیلی، ن.، و آهنگران، خ. (1396). تبیین نقش مربیان و والدین در تعمیق باورهای دینی در کودکان با رویکرد قرآنی. مطالعات قرآنی، 30(8)، 86ـ67.
شعاع کاظمی، م، میر محمد، آ.، اوشانی، ح، و نقیب، ف. (1394). رابطه آموزه­های دینی والدین و رشد اخلاقی کودکان پیش­دبستانی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 23(29) ،107ـ100.
شمشیری، ب.، و نوذری، م. (1390). آسیب­های تربیت دینی ِکودکان مقطع پیش­دبستانی از نظر متخصصان علوم تربیتی، روان­شناسی، علومدینی. ادبیات کودک، 3(6)، 73ـ51.
 شریفی، ع.، و لطفی، م. ع. (1392). سبک زندگی خانوادگی در قرآن و سنت پیشوایان. پژوهشنامه معارف قرانی، 4(14)، 100ـ81.
عابدی، ح. (1388). کاربرد روش تحقیق پدیده­شناسی در علوم بالینی، راهبرد، 19(54)، 224ـ207.
صمدی، م.، و رضایی، م. (1390). بررسی نقش تربیتی خانواده در نظام تربیت رسمی و عمومی از دیدگاه علم و دین. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 19(12)، 118ـ 95.
فضل­الهی، ق.، و ملکی توانا، م. (1394). اولویت­بندی عوامل خانوادگی مؤثر در تربیت دینی فرزندان. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی ،22(25) ، 118ـ107.
کریمی، ح.، و قویمی، ف. (1396). نقش رسانه جمعی (تلویزیون) در آموزش دینی کودکان (مطالعه موردی: دانش­آموزان منطقه 7 آموزش و پرورش استان تهران). پژوهش ملل، 2(19)، 123ـ111.
کلینی، م ی. (1388). اصول کافی، ترجمه لطیف راشدی. جلد دوم. قم: انتشارات اجود.
کمیجانی، د.، و فریادرس، ز. (1394). آشنایی با ساختار تربیت دینی و راه‎کارهایی برای پذیرش آن در سنین کودکی. روان­شناسی، 1(2)، 18ـ1.
مکارم شیرازی، ن. (1389). تفسیرنمونه. ج 24.  قم: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اسلامی.
مفیدی، ف. (1391). آموزش و پرورش پیش­دبستانی و دبستان (رشته علوم تربیتی). تهران: انتشارات پیام­نور.
محسن­زاده، م. ج. (1395). جایگاه رسانه در ترویج دین در بین عموم مردم به­ویژه جوانان. دین و دینداری، 1(1)، 8ـ1.
نیک­نژادی، ف. (1386). تأثیر آموزش روش­های تربیتی بر اساس دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی بر تغییر نگرش مادران در تربیت فرزندان. دانش و پژوهش در علوم تربیتی، (14)، 42ـ23.
Streubert , H. J., & Carpenter, D. R. (2007). Qualitative research in nursing. Advancing the humanistic imperative.Journal of nursing inquiry, 13(3), 236-228.