«مدرسه صالح» کانون تحقق حیات طیبه با تأکید بر جامعه محلی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق ع، تهران، ایران

2 دانش ‏آموخته کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه امام صادق ع- پردیس خواهران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین روابط مدرسه صالح با جامعه محلی است. ازآنجاکه مدرسه صالح ـ که در سند تحول آموزش و پرورش به آن اشاره شده ـ مدرسه‌ای برای تحقق حیات طیبه است، پژوهش حاضر سعی دارد با تبیین روابط مدرسه صالح و جامعه محلی، در عملیاتی کردن این مدرسه مفهومی گامی بردارد؛ چرا که اکوسیستم مدرسه صالح در تعامل با محیط ضمن درک نیازها و ارتقای یادگیری، می‌تواند تحول‌آفرین شده و پویایی و رشد دوجانبه ایجاد کند. این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از تحلیل مضمون متن مصاحبه صاحب‌نظران و مطلعین خبره و ادبیات تحقیق در این حوزه به این نتایج دست یافته که مدرسه به‌عنوان نهاد فرهنگی ویژه و بخشی از اکوسیستم تربیتی و آموزشی، نیازمند توسعه یادگیری ازطریق شبکه‌سازی و اشاعه آن به سمت امت اسلامی است. مدرسه که بخشی از یک جامعه است می‌تواند در جریان‌های اجتماعی ناظر به اصلاح مداوم موقعیت، فعال باشد، مشارکت کند و مشارکت بپذیرد. این مشارکت می‌تواند با نهادهای محلی به‌خصوص با مدارس و دانشگاه‌ها و سایر نهادها صورت بگیرد تا در این ارتباط با مشکلات، مسائل و نیازها شناسایی شده و در شبکه‌ای با برنامه‌ریزی به حل مشکلات اقدام کند. همچنین مدرسه از منابع و فرصت‌های موجود در جامعه محلی برای رشد و توسعه خود و حل مسائل استفاده خواهد کرد. این فرایند دو سویه منافعی دارد که با هم‌افزایی شکل گرفته در بستری یکپارچه بدون رقابت توزیع می‌شود. در این نگرش، خانواده، مدرسه و دانشگاه، کانون‌های فرهنگی و تربیتی، شوراها و بستر جامعه محلی فضاهای تربیتی مکملی هستند که در کنار یکدیگر برای تربیت دانش‌آموخته صالح و شکل‌گیری امت اسلامی تلاش می‌کنند.

کلیدواژه‌ها


منابع
ابوالمعالی، خ. (1391). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. تهران: نشر علم.
احمدی، آ.؛ حسنی، م. و صادق‌زاده، ع. (1391). الگوی مدرسه مطلوب در افق 1404 براساس یافته‌های فلسفه تربیت در جمهوری اسلامی ایران. همایش انجمن مدیریت آموزشی ایران.
اسماعیلی، م. (1383). مبانی نظری و عملی توسعه از نگاه قرآن. فصلنامه اندیشه صادق، 6 و 7، 107ـ98.
باطنی، ف. و ابوالحسنی، ن. (1394). مدرسه اجتماعی، ترجمان اندیشه‌های مسجد ـ مدرسه در شهرهای نوین. اولین کنفرانس بین‌المللی انسان، معماری، مهندسی عمران و شهر. تبریز.
باقری، خ. (1390). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی (جلد اول). چ25. تهران: انتشارات مدرسه.
برادران حقیر، م. (1390). مؤلفه‌های توسعه انسانی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) .
دفتر مطالعات اجتماعی مجلس. (1395). گونه‌شناسی مدارس در نظام آموزش و پرورش ایران (با تأکید بر تحلیل اجتماعی پیامدهای آن). معاونت پژوهش‌های اجتماعی ـ فرهنگی. کد موضوعی 210. شماره مسلسل 15316.
جوادى آملى، ع. (1375).  تفسیر موضوعى قرآن کریم (جلد اول). تهران: رجاء.
حاجی‌صادقی، ع. و بخشیان، ا. (1393). مفهوم‌شناسی و حقیقت‌یابی حیات طیبه از منظر قرآن. انسان‌پژوهی دینی،11(31)، 185ـ165.
دل‌زنده، ع.؛ ذوالفقارزاده، ح. و جعفری‌ها، ر. (1394). بازتعریف مدرسه محله و جایگاه آن در محوریت تعاملات فرهنگی ـ اجتماعی، محله اسلامی. اولین کنفرانس بین‌المللی انسان، معماری، مهندسی عمران  و شهر. تبریز.
رضائی، ف. و نوابی، ط. (۱۳۹۳). نقش مدرسه صالح در تحقق حیات طیبه و تربیت اسلامی. اولین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی. تهران، موسسه آموزش عالی مهر اروند، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.
ساکت، م. (1351). جایگاه دانش در جهان اسلامی: پیدایش و دگرگونی آن‌ها از مسجد تا مدرسه (حسین امین مترجم). مجله یغما، 25(12).
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. (1390). شورای عالی انقلاب فرهنگی.
سیدحاتمی، آ. (1392). بررسی مدارس اجتماعی با رویکرد روان‌شناسی محیطی. اولین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط‌زیست پایدار. همدان، انجمن ارزیابان محیط‌زیست هگمتانه.
عابدی جعفری، ح.؛ تسلیمی، م.؛ فقیهی، ا. و شیخ‌زاده، م. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، 5(10)، 198ـ151.
علاقه‌بند، ع. (1390). مبانی نظری و اصول مدیریت آموزشی. چ23. تهران: روان.
غروی الخوانساری، م. (1384). مدرسه محله: کانون فرهنگی ـ اجتماعی سازمان‌دهنده محله. نشریه هنرهای زیبا، (21)، 76ـ67.
فراست‌خواه، م. (1395). تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریه برپایه (گراندد تئوری GTM). تهران: آگه.
قرائتی، م. (1383). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
کرسول، ج. و پلانوکلارک، و. (1391). روش‌های پژوهش ترکیبی (علیرضا کیامنش و جاوید سرایی مترجم). تهران: آییژ.
گال، م؛ گال، ج. و بورگ، و. (1384). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی‌ (جمعی از مؤلفان مترجم). چ2. تهران: سمت.
گیلکمن، ک.؛ گوردن، ا. و گوردن، ژ. (1391). نظارت و رهبری آموزشی: رویکرد تحولی (غلامرضا شمس مورکانی و محمود ابوالقاسمی مترجم). چ 1. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
مبانی نظری تحول بنیادین ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭﺗﺮﺑﻴﺖ ﺭﺳﻤﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺟﻤﻬﻮﺭﯼ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺍﻳﺮﺍﻥ. (1390). شورای عالی انقلاب فرهنگی.
میرزاخسروانی، ع. (1390 ق). تفسیر خسروی. قم: اسلامیه.
نقی ‌پورفر، و. و احمدی، م. (1387). شاخص‌های اقتصادی توسعه انسانی از دیدگاه اسلام. فصلنامه پژوهشی اقتصاد اسلامی، 8(31)، 101ـ69.
نیری‌پور، ز. (1397). الزامات حمایت سازمانی ادراک شده در مدرسه صالح. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه امام صادق(ع). تهران. ایران.
Kerr, K., Dyson, A. & Gallannaugh, F. (2016). Conceptualising school-community relations in disadvantaged neighbourhoods: mapping the literature:Educational Research, 58 (3), 265-282.
Kindred, L. W., Bagin, D. & Gallagher, D. R. (1990). The school and community relations. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Lindsey, Randall B. (2018). School and Community Relations, chapter 9, from www.stanswartz.com/adminbook/chap9.htm
Merriam, SH.B. (2009). Qualitive research: A guide to design and implementation. San Francisco: Jossey – Bass.
Moore, R. & Siger, V. (2004). Validating teaching and learning communities for teacher education reform. The Teacher Education, 40 (2), 116-132.
Abbotsleigh: Private Girls School Sydney, Available at: https://abbotsleigh.nsw.edu.au
P-tech Schools, Available at: www.ptech.org
Think Global School, Available at:www.thinkglobalshool.org