مرور سیستماتیک عوامل مؤثر بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان با تأکید بر نقش مدرسه

نوع مقاله : علمی- مروری

نویسندگان

1 دانش‏ آموخته کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

2 استادیارگروه معارف اسلامی و علوم تربیتی دانشگاه امام صادق (ع). تهران. ایران

3 دانشیارگروه معارف اسلامی و علوم تربیتی دانشگاه امام صادق (ع). تهران. ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر ـ که با روش پژوهش فراترکیب تهیه شده ـ شناسایی عوامل مؤثر بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان در مدرسه است. براین‌اساس گردآوری داده‌ها با مرور ادبیات و پیشینه نظری موجود (تعداد 37 مقاله و 45 پایان‌نامه) انجام شده و در ادامه اطلاعات به شیوه کیفی از طریق تحلیل محتوا با کدگذاری در سه سطح «کدهای باز»، «زیرمقولات» و «مقولات»، تجزیه و تحلیل و دسته‌بندی شده‌اند. تفسیر محتوایی داده‌های متنی یافته‌های به دست آمده بیانگر این موضوع است که محیط بیرونی شامل محیط‌ خانواده، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی با تأثیرگذاری بر محیط درونی (ویژگی‌های شخصی ـ وراثتی) فرد، زمینه‌ساز بروز مسئولیت‌پذیری خواهد شد. در این میان محیط مدرسه به‌طور اخص با دارا بودن سه فرایند «آموزشی»، «پرورشی» و «سازمانی»، زمینه‌ساز مسئولیت‌پذیری در متربی است که از این میان عوامل روش تدریس معلم، محتوای درس، مشارکت دانش‌آموز در مدرسه، انگیزه دانش‌آموز، دین‌داری، انضباط، ویژگی معلم به‌عنوان الگو، پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی، عزت نفس، انعطاف‌پذیری، سبک رهبری، سرمایه اجتماعی، هویت، ارتباط گرم، جرئت‌ورزی، احساس امنیت، احساس تعلق، محبت، خودمدیریتی، ادراک اجتماعی، تجهیزات، انصاف، تشویق و توجه به ویژگی‌های فردی در مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان نقش دارند. در پایان نتیجه‌گیری می‌شود که معلمان و مربیان آموزشی باید ضمن توجه بر به‌کارگیری عوامل شناسایی شده در محیط مدرسه با نگاهی جامع، نقش و اثر زمینه‌ها و شرایط محیطی (بیرون و داخل مدرسه) را به‌طور مستمر مدیریت و هدایت کرده و مشوق مشارکت فعالانه آن‌ها در فرایند مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان باشند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار