تحلیل محتوای کتاب‌های فارسی متوسطة اول بر پایة ساحت‌های شش‌گانة تربیت در سند تحول بنیادین

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان. تهران. ایران.

2 دانش‌آموختة کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان توجه به ساحت­ های شش­ گانة تربیت در سند تحول در کتاب­ های فارسی متوسطة اول (1399-1400) و ارزیابی انطباق محتوای این کتاب­ ها با ساحت­ های یادشده است. در این پژوهش که با استفاده از روش تحلیل محتوای کمّی و با واحد تحلیل جمله انجام شده است، ابتدا با توجه به هدف­ های سند تحول بنیادین در دورة یادشده، مؤلفه­ های مربوط به هر ساحت (شامل ساحت اعتقادی، عبادی و اخلاقی: 31 مؤلفه؛ ساحت اجتماعی و سیاسی: نُه مؤلفه؛ ساحت زیستی و بدنی: چهار مؤلفه؛ ساحت علمی و فناوری: نُه مؤلفه؛ ساحت اقتصادی و حرفه ­ای: دَه مؤلفه؛ ساحت تربیت زیبایی ‏شناختی و هنری: نُه مؤلفه) را استخراج و تبیین کرده ­ایم؛ سپس متن کتاب­ های موردبحث را براساس این مؤلفه­ ها بررسی کرده و داده­ های هر بخش را با استفاده از شاخص­ های آماری-توصیفی (فراوانی و درصد) تجزیه‏ و تحلیل کرده ­ایم. طبق نتایج به ­دست ­آمده، از مجموع 688 فراوانی، ساحت تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی با 262 واحد­ و ساحت تربیت زیستی و بدنی با نوزده واحد، به ­ترتیب دارای بیشترین و کمترین فراوانی هستند؛ همچنین بالاترین ضریب اهمیت (0.17176) و بارِ اطلاعاتی (0.99704) به ساحت اعتقادی، عبادی، اخلاقی و پایین ­ترین میزان به ساحت تعلیم­ و تربیت اجتماعی و سیاسی با ضریب اهمیت 0.15648 و بارِ اطلاعاتی 0.90833 اختصاص دارد. توجه به ساحت اعتقادی و اخلاقی در کتاب­ های مورد مطالعه به ­عنوان اولویت اول، با هدف­ های کلی سند تحول بنیادین مناسبت و مطابقت دارد؛ اما بازنگری در محتوای این آثار ازمنظر ساحت تربیت زیستی و بدنی، با توجه به نیازهای جسمانی و وضعیت سنی فراگیران در دورۀ متوسطة اول، ضروری به ­نظر می ­رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Content Analysis of First Secondary Persian textbooks based on six educational domains system in Fundamental development document

نویسندگان [English]

  • Navazollah Farhadi 1
  • Zahra Grami Teybi 2
1 Assistant professor, department of persian language and literature, farhangian university, tehran, lran.
2 Zahra gerami teybi Teacher of shiraz high schools and MA. Of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate level of attention to these areas in the first secondary Persian books (1399-1400) and to assess compliance of these books content with the mentioned areas. In this research, which has been done through quantitative content analysis method and considering sentence analysis unit, components related to each area (including religious and moral 31 components, social and political 9 components, biological and physical 4 components, scientific and technological 9 components, economic and…) were extracted and explained firstly according to objectives of document of fundamental change in mentioned grade. The text of these books was analyzed based on these components and data of each section were analyzed using statistical-descriptive indicators. According to obtained results out of 688 frequencies and components, field of religious and moral education got 262 units& field of bio-physical education got 19 unit having the highest and lowest frequencies, respectively. Also, the highest coefficient of importance (0.17176) and information load (0.99704) was given to religious, devotional and moral fields & field of social and political education possess the lowest coefficient of importance (0.15648) and information load (0.90833).Paying attention to religious and moral field in studied books is appropriate and in accordance with general objectives of fundamental change document as the first priority, however reviewing content of these works from perspective of bio-physical education and according to physical needs and age requirements of learners, seems necessary among first secondary students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • six educational domain
  • fundamental development document
  • first secondary persian books
قرآن مجید (محمدمهدی فولادوند، مترجم).
ابراهیم­زاده، عیسی (1397). فلسفۀ تربیت. تهران: پیام نور.
باب­الحوائجی، فهیمه؛ و عینی، اکرم (1388). تحلیل محتوای میزان به­کارگیری استانداردهای سواد اطلاعاتی در دو ساحت تربیت سند ملی چشم­انداز بیست­سالۀ آموزش­وپرورش (ساحت فرهنگی- هنری و ساحت علمی- فناوری). فصلنامۀ کتابداری و اطلاع­رسانی، 12(48)، 163-184.
حاجی­بابایی، حمیدرضا (1391). ویژگی­های مدرسه­ای که دوست دارم با توجه به سند تحول بنیادین. فصلنامۀ نوآوری­های آموزشی، 42، 52-74.
سعدی­پور (بیابان­گرد)، اسماعیل (1396). روش­های تحقیق در روان­شناسی و علوم تربیتی. تهران: دوران.
شورای عالی آموزش­وپرورش (1390). مبانی نظری سند تحول بنیادین. تهران: شورای عالی وزارت آموزش­وپرورش.
علی­پور، فاطمه؛ حیدری، زهرا؛ و سنجری، فاطمه (1396). بررسی میزان توجه به ساحت­های شش‏گانۀ تربیت سند تحول بنیادین آموزش­وپرورش در کتاب­های درسی هدیه­های آسمانی دورۀ دوم ابتدایی. همایش کشوری دانش موضوعی- تربیتی (دانش­آموزمحتوا): آموزش دینی و قرآن.
فایضی، علی؛ و آشتیانی، محسن (1375). مبانی تربیت و اخلاق اسلامی. قم: روحانی.
قاسمی، حسین؛ و کاظمی، محمود (1393). تحلیل محتوای کتاب درسی هدیه­های آسمانی پایۀ ششم و میزان انطباق آن با مبانی قرآن و سند تحول بنیادین. نوآوری­های آموزشی، 13(52)، 100-116.
گودرزی، ابوالفضل (1392). سند تحول بنیادین آموزش­وپرورش: فلسفه و جایگاه تربیت بدنی. رشد آموزش تربیت بدنی، 13(4)، 32-34.
محمدی پویا، فرامرز؛ صالحی، اکبر؛ و مومیوَند، فاطمه (1394). تحلیل محتوای نهج البلاغه براساس ساحت­های شش­گانۀ تربیتی سند تحول بنیادین آموزش­وپرورش. پژوهشنامۀ نهج البلاغه، 3(10)، 63-81.
مرزوقی، رحمت­الله (1384). تربیت بدنی ازدیدگاه اسلام: رویکردهای پرورش سیاسی. فصلنامۀ تربیت اسلامی، 1(1)، 93-108.
مطهری، مرتضی (1399). تعلیم­وتربیت در اسلام. تهران: صدرا.
معین، محمد (1388). فرهنگ فارسی (جلد 4). تهران: امیرکبیر.
ملاسیس، لوییز (1367). آموزش برای توسعه (اسدالله زمانی­پور و ژان توما، مترجمان). مسائل جهانی آموزش‏وپرورش.
مهرمحمدی، محمود؛ و محمودی، فیروز (1391). وارونگی رویکردی نوین به طراحی برنامه­های درسی معطوف به تربیت حرفه­ای با تأکید بر علوم تربیتی. دوفصلنامۀ مطالعات برنامۀ درسی آموزش عالی، 3 (141)، 141-177.نیلی، محمدرضا؛ موسوی، ستاره؛ نصر، احمدرضا؛ مسعود، محمد (1393). بررسی میزان آگاهی اعضای هیئت­علمی گروه­های فنی- مهندسی دانشگاه­های اصفهان از مؤلفه­های اساسی نوآوری برنامه­ریزی درسی و میزان کاربست آن­ها. فصلنامۀ آموزشی مهندسی ایران، 16(64)، 59-88.
وزارت آموزش­وپرورش، سازمان پژوهش و برنامه­ریزی درسی (1399الف). کتاب فارسی پایۀ هشتم دورۀ اول متوسطه. شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران.
وزارت آموزش­وپرورش، سازمان پژوهش و برنامه­ریزی درسی (1399ب). کتاب فارسی پایۀ هفتم دورۀ اول متوسطه. شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران.
وزارت آموزش­وپرورش، سازمان پژوهش و برنامه­ریزی درسی (1399ج). کتاب فارسی پایۀ نهم دورۀ اول متوسطه. شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران.
وفایی، رضا؛ فضل­اللهی، سیف­الله؛ و طالعی فرد، احمد (1396). بررسی میزان توجه به ساحت‌های شش­گانۀ تربیت سند تحول بنیادین آموزش­وپرورش در کتاب­های درسی مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی. فصلنامۀ مسائل کاربردی تعلیم­وتربیت اسلامی، 2(3)، 131-154.
Fagerlind, I.; and Saha, J. (1989). Education and National Development.
Herkenrath, M. (2002). Quantitative Cross-National Analysis as a Research Tool in the Sociology of Developing Countries.
دوره 9، شماره 16 - شماره پیاپی 16
فروردین 1400
صفحه 151-177
  • تاریخ دریافت: 09 دی 1399
  • تاریخ بازنگری: 19 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 05 تیر 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 05 تیر 1400
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1400