تحلیل اصل یاددهی ـ یادگیری در برنامه‌ریزی درسی با تاکید بر منابع اسلامی

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان شناسی و علوم تربیتی، پژوهشکدۀ فرهنگی- اجتماعی، پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع)، قم، ایران

2 استادیار گروه مدیریت آموزشی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی هدی، قم، ایران

3 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی هدی، قم، ایران

چکیده

هدف این پژوهش، تحلیل مؤلفه ‏های اصل یاددهی- یادگیری با تأکید بر منابع اسلامی در برنامه‌ریزی درسی است. راهبرد یاددهی- یادگیری، جایگاهی ویژه در برنامه‌ریزی درسی دارد؛ به ­گونه‌ای که غفلت از آن و بی ­توجهی به مؤلفه‌های لازم برای شکل‌گیری فرایند مطلوب یاددهی- یادگیری، به ­میزانی قابل ملاحظه بر تعلیم ‏و تربیت دانش‌آموزان‌ اثر می ­گذارد. این پژوهش ازنوع تحقیقات کاربردی است و جمع ­آوری داده­ های موردنیاز برای انجام ­دادن آن با استفاده از روش فیش ­برداری صورت گرفته و به­ منظور تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوای مضمون به ­شیوۀ توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. جامعۀ آماری پژوهش، مجموعه ­ای از کتاب ­های اسلامی و روایی را شامل می ­شود و یافته ­های تحقیق نشان می­ دهد مؤلفه ‏های اصل یاددهی- یادگیری برای برنامه ­ریزی درسی در منابع اسلامی بدین شرح­اند: سودمندی و ارزشمندبودن علم؛ شیوه‌های یاددهی- یادگیری؛ عوامل مؤثر بر یادگیری؛ فرایند یاددهی- یادگیری.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the principle of teaching-learning in curriculum planning with emphasis on Islamic sources

نویسندگان [English]

  • Golamreza vaisi 1
  • hadi haji donyadideh 2
  • narjes sharafi 3
1 Assistant Professor / Imam Sadegh Institute of Islamic
2 Head of Department / Hoda Faculty of Islamic Studies and Studies
3 Hoda Faculty of Theology and Islamic Studies, Qom
چکیده [English]

The purpose of this study is to analyze the components of the teaching-learning principle with emphasis on Islamic sources in curriculum planning. Teaching-learning strategy has a special place in curriculum planning; In such a way that neglecting it and not paying attention to the necessary components for the formation of the desired teaching-learning process, has a significant effect on the education and training of students in the community. This research is a type of applied research and the required data for it has been collected using the phishing method and in order to analyze the data, the content analysis method has been used in a descriptive-analytical manner. The statistical population of the research includes a collection of Islamic and narrative books and the research findings show that the components of the principle of teaching-learning for curriculum planning in Islamic sources are as follows: The value of science; Teaching-learning methods; Factors affecting learning; Teaching-learning process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Teaching-learning
  • planning
  • curriculum planning
  • Islamic resources
قرآن کریم (محمدمهدی فولادوند، مترجم).
نهج البلاغه (1414ق). (محمد بن الحسین الرضی، مترجم) (صبحی صالح، مصحح). قم: هجرت.
نهج الفصاحه (1382). (ا‏بوالقاسم پاینده، مترجم). تهران: دنیای دانش.
امام زین­العابدین (1376). الصحیفة السجادیة. قم: دفتر نشر الهادی.
امام عسکری (ع) (1409ق). تفسیر الامام العسکری (علیه السلام). قم: مدرسۀ امام هادی (علیه السلام).
ابن­بابویه، محمد بن علی (1376). الأمالی. تهران: کتابچی.
ابن­بابویه، محمد بن علی (1382). الخصال (2ج). (یعقوب جعفری، مترجم). قم: نسیم کوثر.
ابن­بابویه، محمد بن علی (1385). علل الشرایع (2ج). قم: داوری.
ابن­بابویه، محمد بن علی ‏(1413ق). من لا یحضره الفقیه (4ج)‏. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
الماسی، محمد؛ و عابدینی، مهنوش (1399). نگاهی تحلیلی به نظریه­­های یاددهی- یادگیری. فصلنامۀ رویکردی نو در علوم تربیتی، 2(3)، 34-40.
برقى، احمد بن علی (1371). المحاسن (2ج). قم: دار الکتب الاسلامیه.
برنامۀ درسی ملی جمهوری اسلامی ایران (1391). تهران: وزارت آموزش و پرورش.
پاک­مهر، حمیده (1397). گفتمان‌سازی آموزه‌های انقلاب اسلامی در برنامه‌های درسی آموزش‏وپرورش جمهوری اسلامی ایران: چیستی، مدل و روش‌ها. (رسالۀ دکتری). دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.
تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم. قم: دار الکتب الاسلامی.
حسنی، فاطمه­زهرا (1393). نقش معلم برمبنای آیات تربیتی قرآن و دلالت­های آن در برنامۀ درسی. (پایان­نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
حقانی، فریبا؛ معصومی، رسول (1389). مروری بر نظریه­های یادگیری و کاربرد آن­ها در آموزش پزشکی. مجلۀ ایرانی آموزش در علوم پژشکی، 10(29)، 1188-1197.
حلوانى، حسین بن محمد (1408ق). نزهة الناظر و تنبیه الخاطر. قم: مدرسة الأمام المهدی (علیه السلام).
حمیدزاده، محمدصادق (1394). تبیین مبانی معرفت­شناسی منابع درسی تعلیم­وتربیت عمومی براساس آموزههای قرآن کریم. (رسالۀ دکتری). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
الرضی، محمد بن الحسین (1406ق). خصائص الائمه (علیهم السلام). مشهد: آستان قدس رضوی.
شرفی، نرجس (1399). تبیین اصول برنامه­ریزی درسی در منابع اسلامی. (پایان­نامۀ کارشناسی ارشد). دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی هدی، قم، ایران.
طبرسی، علی بن الحسن (1379). مشکوة الانوار (عبدالله محمدی و مهدی هوشمند، مترجمان). قم: دار الثقلین.
عاملی، زین­الدین بن علی (1409ق). منیة المرید. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
علاقه­بند، علی (1385). مبانی نظری و اصول مدیریت آموزشی. تهران: روان.
علم‌الهدی، جمیله (1384). مبانی تربیت اسلامی و برنامهریزی درسی براساس فلسفۀ صدرا. (رسالۀ دکتری). دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.
فتحی واجارگاه، کوروش (۱۳۹۵). اصول و مفاهیم اساسی برنامهریزی درسی. تهران: علم استادان.
قرائتی، محسن (1383). تفسیر نور (جلد 7). تهران: مرکز فرهنگی درس­هایی از قرآن.
کراجکى، محمد بن علی (1410ق). کنز الفوائد (2ج). قم: دار الذخائر.
کلینی، محمد بن یعقوب (1375). الکافی (6ج). (محمدباقر کمره­ای، مترجم). قم: اسوه.
کلینی، محمد بن یعقوب (1382). الروضة من الکافی (2ج). (محمدباقر کمره‌ای، مترجم). تهران: کتاب­فروشی اسلامیه.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار (111ج). بیروت: دار احیاء التراث.
مجلسی، محمدتقی (1414ق). لوامع صاحب­قرانی (8ج). قم: اسماعیلیان.
محمدی ری­شهری، محمد (1382). علم و حکمت در قرآن و حدیث (2ج). (عبدالهادی مسعودی، مترجم). قم: دار الحدیث.
مظاهری، حسین (1391). ویژگی­های معلم خوب. قم: اخلاق.
مغربى، نعمان بن حیون (1385). دعائم الاسلام (2ج). قم: مؤسسۀ آل البیت (ع).
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه (27ج). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
Braun, V.; and Clarke, V. (2006). Using Thematic Analysis in Psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
دوره 9، شماره 16 - شماره پیاپی 16
فروردین 1400
صفحه 205-234
  • تاریخ دریافت: 22 اردیبهشت 1400
  • تاریخ بازنگری: 26 مرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 03 تیر 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 03 تیر 1400
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1400