واکاوی تجارب‌زیسته دانشجومعلمان از تعامل هویت حرفه‌ای و فلسفه تربیتی شخصی آنها

نوع مقاله : علمی - ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفۀ تعلیم ‏و تربیت دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، واکاوی روایت­ تجارب­ زیستۀ دانشجو- معلمان از تعامل هویت حرفه­ ای و فلسفۀ تربیتی شخصی آن­ها در دوران دانشگاه است. در این راستا، رویکرد پژوهش، کیفی و ازنوع روایی است و هویت حرفه ­ای این قشر فرهنگی، متناسب با فلسفۀ تربیتی شخصی خود آن‌ها بررسی شده است. ابزار گردآوری داده ­ها مشتمل بر سیاهۀ پرسش­ های بازپاسخ دانشجو- معلمان است­ و نمونه­ گیری را به ­صورت هدفمند و تا رسیدن به اصل اشباع نظری داده­ ها ادامه­ داده ­ایم. بدین منظور، خود­زیست‌نگاری هفده نفر از دانشجو- معلمان دانشگاه فرهنگیان کرمان را ازمیان پنجاه دانشجو- معلم در سال تحصیلی 1394-1395 گرد آورده ­ایم. در مرحلۀ اجرای پژوهش، نوشته­ های روایی دانشجو- معلمان را بازبینی و چهارچوب گردآوری روایت­ ها را درقالب نوعی توالی تقویمی تدوین کرده­ ایم؛ از این روی، پرسش­هایی درخصوص تجربه ­های قبل، حین و بعداز ورود به حرفۀ معلمی طراحی و درنهایت، یافته­ های این روایت­ پژوهی را با استفاده از الگوی کاترین کارتر (1993) تحلیل و تفسیر کرده­ ایم. نتایج به ­دست ­آمده از بررسی تعامل هویت حرفه­ ای با فلسفۀ تربیتی شخصی دانشجو- معلمان را می­توان درقالب چهار مقولۀ اصلی بدین شرح بیان کرد: نوع نگاه فرد به هویت حرفه­­ ای خویش؛ نوع نگاه فرد به هویت حرفه­ ای خویش ازمنظر عملکرد حرفه ­ای دیگران؛ نوع نگاه دیگران به هویت حرفه­ ای فرد؛ نوع نگاه فلسفی فرد به زندگی و حرفۀ خود. نتایج این پژوهش، الهام‌بخش نوعی نگاه متفاوت دانشجو- معلمان به شغل و حرفۀ آیندۀ خود است تا از این طریق به شناختی ژرف ­تر دربارۀ هویت حرفه­ ای خویش دست یابند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ایروانی، شهین؛ شرفی، محمدرضا؛ و یاری دهنوی، مراد (1387). چرا معلمان به آموختن فلسفۀ تعلیم­وتربیت نیاز دارند؟. فصلنامۀ تعلیم­وتربیت، 24(1)، 34-67.
باقری، خسرو (1382). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی (چاپ 8). تهران: مدرسه.
حیدری، حمید؛ و رضایی، احمد (1391). تحلیل جامعه‌شناختی هویت حرفه­ای دانشجویان (مطالعۀ موردی: دانشجویان دانشگاه مازندران). فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی، 5(2)، 1-29.
دیالمه، نیکو؛ و رحمانی، نیره (1390). مؤلفه‌های توانمندی معلمان ازمنظر اسلام و دانش مدیریت. فصلنامۀ مطالعات اسلامی در تعلیم­وتربیت، 2(4)، 51-83.
راشدی، معصومه؛ موسی­زاده، زهره؛ ابوالمعالی الحسینی، خدیجه؛ و باقری، فریبرز (1399). پدیدارشناسی عوامل مؤثر بر شکل­گیری هویت ایرانی- اسلامی جوانان ازدیدگاه متخصصان. دوفصلنامۀ علوم تربیتی ازدیدگاه اسلام، 8(15)، 53-76.
سیدکلان، سید محمد؛ بازدارقمچی­قیه، مرتضی؛ ابراهیمی، ایوب؛ و عیّاری، لیلا (1397). بازسرایی روایات و تجارب دانشجو- معلمان به­منظور شناسایی عوامل مؤثر در تکوین هویت حرفه­ای آنان. فصلنامۀ پژوهش در تربیت معلم، 1(3)، 45-72.
صفایی حائری، علی (1388). تربیت کودک (چاپ 3). قم: لیلة­القدر.
علاقه­بند، علی (1392). جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش (چاپ 2). تهران: نشر روان.
فکوهی، ناصر (1387). نگاهی انسان‌شناختی بر تجربۀ زندگی روزمرۀ دختران دانشجو در ایران. مجموعۀ مقالات همایش عوامل و پیامد­های فزونی ورود دختران به دانشگاه. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران. 56-59.
فلیک، اووه (1391). درآمدی بر تحقیق کیفی (هادی جلیلی، مترجم). تهران: نشر نی (نشر اثر اصلی: 2006).
قلی­پور، آرین؛ محمداسماعیلی، ندا؛ و قلی­پور، فتانه (1389). مدیریت هویت: شناسایی راهکارهای تقویت هویت اجتماعی زنان در نهادهای آموزشی. فصلنامۀ زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 8(4)، 121-140.
مایر، فردریک (1350). تاریخ فلسفۀ تربیتی (2ج) (علی­اصغر فیاض، مترجم). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
محمدی، شادی؛ بلندهمتان، کیوان؛ و غلامی، خلیل (1394). بررسی فلسفۀ شخصی اساتید درزمینۀ تربیت دینی ازمنظر اساتید دانشگاه کردستان. فصلنامۀ تربیت اسلامی، 10(20)، 119-140.
مظفری­پور، روح­الله (1395). تبیین ویژگی­های معلم کاریزماتیک به­عنوان الگویی از معلم اثربخش. فصلنامۀ نوآوری­های آموزشی، 15(58)، 135-150.
یاری دهنوی، مراد (1384). تبیین و تحلیل سرفصل درس اصول و فلسفۀ تعلیم­وتربیت دوره­های تربیت دبیر و ارائۀ الگویی برای آن با تأکید بر دیدگاه­های مدرسان این درس و نحوۀ عرضۀ آن در برخی کشورها. (پایان­نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه تهران، تهران، ایران.
Canrinus, T. Esther; Helms-Lorenza, Michelle; Beijaardb Douwe; Buitinka, Hofman, Adriaan (2011), Profiling Teachers’ Sense of Professional Identity. Educational Studies, 37(5), 593-608.
Carter, Katherine (1993). The Place of Story in the Study of Teaching and Teacher Education. Education Researcher, 22(1), 5-18.
Centre for Teaching and Learning.
https://teaching.uwo.ca/awardsdossiers/teachingphilosophy.html.
Chong, S.; Ling, L. E.; and Chuan, G. K. (2011). Developing Student Teacher's Professional Identities: An Exploratory Study. International Education Studies, 4(1), 30-38.
Connelly, F. M.; and Clandinin, D. J. (eds.) (1999). Shaping a Professional Identity: Stories of Education Practice. New York: Teachers College Press.
Eggen, Birgkitte Astrid (2003). Aifa and Omega in Student Assessment: Exploring Identites of Secondary School Science Teachers. Institutt for Iaererutdanning Ogskoleutvikling Universitetet I Oslo.
Huang, Y. C.; and Lin, S. H. (2014). Assessment of Charisma as a Factor in Effective Teaching. Educational Technology and Society, 17(2), 284-295.
Ollerenshaw, J. A.; and Creswell, J. W. (2002). Narrative Research: A Compauujujuurison of Two Restorying Data Analysis Approaches. Qulitative Inquiry, 8(3), 329-347.
Tajfel, H.; and Turner, J. C. (1978). An Integrative Theory of Intergroup Conflict. Organizational Identity: A Reader, 56-65.
Tikhomirov, A. A.; and Spangler, W. D. (2010). Neo-Charismatic Leadership and the Fate of Mergers and Acquisitions: An Institutional Model of CEO Leadership. Journal of Leadership and Organizational Studies, 17(1), 44-46.