مرور نظام مند پژوهش های قرآنی مرتبط با تربیت اجتماعی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی و پژوهشگر گروه قرآن و تربیت اجتماعی، سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور،‌ تهران،‌ ایران .

2 دانشجوی دکتری دین‌پژوهی (جامعه‌شناسی دین) دانشگاه ادیان و مذاهب اسلام و پژوهشگر قرآن و تربیت اجتماعی، سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، تهران، ‌ایران.

چکیده

تربیت اجتماعی، یکی از ابعاد تربیتیِ موردتوجه در اسلام و قرآن است که راهکارهایی جهت بهبود آن به‌دست داده شده و بر این اساس، لازم است با انجام‌دادن تحقیق‌هایی موضوع‌های کاربردی در این حوزه شناسایی و برای حل مسائل به‌کار گرفته شود. در این راستا، هدف از نگارش مقالۀ حاضر، آن است که با انجام‌شدن پژوهشی نظام‏ مند درحوزۀ قرآن و تربیت اجتماعی، امکان تدوین موضوع‌های کاربردی متناسب با خلأهای موجود برای پژوهشگران فراهم آید. این مطالعه ازنوع توصیفی و روش اجرای آن، فراترکیب (سه‌مرحله‏ ای نوبلت و هیر) است. جامعۀ آماری پژوهش، مقاله‌های فارسی چاپ‌شده طی سه دهۀ اخیر درحوزۀ تربیت اجتماعی و قرآن در مجله‌های علمی معتبر داخل کشور را شامل می‌شود و نمونه‏ گیری به‌شیوۀ هدفمند انجام شده است. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات موجود در این مقاله‌ها با استفاده از از نرم‌افزار MAXQDA صورت گرفته است. نتایج تحلیل نشان می ‏دهد سرفصل‏ های اصلی محتوای تحقیق‌ها شامل آفات، موانع و آسیب‌های موجود دربرابر تربیت اجتماعی، عوامل مؤثر در تربیت اجتماعی، آثار تربیت اجتماعی، اهداف موردنظر از تربیت اجتماعی، مصادیق تربیت اجتماعی و روش‏های تربیت اجتماعی است. هرکدام از این سرفصل‏ها موضوع‌های جزئی‌تری را دربر می‌گیرند و هریک از این موضوع‌های جزئی را می‌توان درقالب پژوهشی مستقل بررسی کرد. درمجموع می‌توان گفت پژوهش‏ های میان‌رشته‏ ای ازمنظر قرآنی درحوزۀ تربیت اجتماعی، مغفول مانده‌اند و بیشتر مطالعات صورت‌گرفته در این زمینه، ازنوع کاربردی نیستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Systematic review of Quranic researches related to social education

نویسندگان [English]

  • Leila khosravi morad 1
  • zahra feizi 2
1 M.A. in Educatinal Administration, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran .
2 PhD student in Religious Research Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran.
چکیده [English]

Social education is one of the most important aspects of education in Islam and the Qur'an, and solutions have been proposed to improve it. Therefore, it is necessary to identify the practical issues in this field by conducting research and use them in solving problems. In this regard, the purpose of this article is to conduct systematic research in the field of Quran and social education to provide the possibility of formulating practical topics appropriate to the existing gaps for researchers and scholars. This study is a descriptive study and its method has been Meta-synthesis (The three stages of Noblit and Hare). The research community of Persian language articles published during the last three decades on the topics of social education and the Qur'an in prestigious scientific journals in the country, which has been purposefully sampled. The statistical population of this research is Persian language articles published on social education and Quran in prestigious scientific journals in the country that have been purposefully sampled. MAXQDA software has been used in data analysis in these articles. The results of the analysis show that the main topics of research content include pests, barriers and harms to social education, effective factors in social education, effects of social education, goals of social education, examples of social education and methods of social education Each of these chapters has smaller topics, each of which can be studied in the form of a research title. The conclusion is that interdisciplinary research with a Quranic perspective in the field of social education has been neglected, and most of the studies conducted are not practical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Systematic review
  • social education
  • Quran
اعرافی، علی‌رضا (1381). درآمدی بر تعلیم‌وتربیت اسلامی: اهداف تربیت ازدیدگاه اسلام. قم: دفتر همکاری حوزه و دانشگاه.
باقری، خسرو (۱۳۷۹). امکان، معنا و سازواری در اخلاق و تربیت اسلامی. فصلنامۀ مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، (1)، 19-56.
باقری، خسرو (1385). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی (جلد 1 و 2) (چاپ 1). تهران: مدرسه.
بنائی، معصومه؛ ضامنی، فرشیده؛ و رسولی، سیده عصمت (1399). شناسایی تأثیر ابعاد تربیت اجتماعی مبتنی‌بر مبانی فلسفی ازمنظر قرآن و عترت بر پیش‌‌گیری از آسیب‌‌های اجتماعی دانش‌‌آموزان. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، (۴)، ۳۶-۴۵.
تابع‏ الحجة، جاسم (1387). تربیت اجتماعی در نهج البلاغه. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران.
حاج ‏کاظمی، اکرم (1392). تبیین آسیب‌شناسی تربیت اجتماعی ازدیدگاه قرآن و روایات. (پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه اراک، ایران.
خسروی، مریم؛ و پورنقی، رؤیا (1397). طراحی و ساخت سامانۀ ارزیابی و سنجش کیفیت خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی ایران. فصلنامۀ مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 29(1)، 163-181.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1385). سیری در تربیت اسلامی (چاپ 3). تهران: دریا.
سرکارآرانی، محمدرضا (1389). گفت‌وگو: رویکرد فرهنگی به آموزش. رشد معلم، 28(250)، 4-12.
شعبانی ورکی، بختیار (1377). رویکردی فراتحلیل به نظریه‏ های تربیت دینی. فصلنامۀ دانشکدۀ الهیات و معارف مشهد، (41 و 42)، 245-268.
شیخ‌سفلی، لیلا؛ رفیعی، حسن‏رضا؛ و رضایی، صادق (1400). طراحی الگوی تربیت اجتماعی در قرآن کریم برای پیش‌گیری از بزهکاری دانش‌آموزان. فصلنامۀ پژوهش در مسائل تعلیم ‏وتربیت اسلامی، 29(51)، 97-125.
صادق‌زادۀ قمصری، علی‌رضا (1391). دوین «فلسفۀ تربیتی اجتماع»‌ متناسب با فرهنگ اسلامی و ایرانی: پیش‌نیاز تحول اساسی در نظام‌های تربیتی مدرن. راهبرد فرهنگ، 5(17-18)، 51-91.
مذبوحی، سعید؛ ملکی، حسن؛ بهشتی، سعید؛ عباس‌پور، عباس؛ و مفیدی، فرخنده (1392). الگوی مطلوب برنامۀ درسی تربیت اجتماعی مبتنی‌بر قرآن در دورۀ ابتدایی آموزش‌وپرورش. روان‏شناسی تربیتی، 9(29)، 149-192.
ملکی، حسن (1383). اصول تعلیم‌وتربیت اسلامی ازدیدگاه شهید مطهری. فصلنامۀ مصباح، (50)، 103-126.
نجفی، محمد؛ متقی، زهره؛ و نصرتی هشی، کمال (1394). سازمان‌دهی نظام تربیت عاطفی براساس آموزه ‏های قرآنی. پژوهش در مسائل تعلیموتربیت اسلامی، 23(29)، 49-82.
Althof, W.; and Berkowitz*, M. W. (2006). Moral Education and Character Education: Their Relationship and Roles in Citizenship Education. Journal of Moral Education, 35(4), 495-518.
Asgharizadeh, E.; and Ghasemi, A. R. (2009). Supply Chain Performance Excellence Path: An Innovative Approach in Achieving a Comprehensive Supply Chain. Journal of Business Research, 38, 78-108, (In Persian).
Bruner, J. (1996). The Culture of Education. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Edwards, M.; Davies, M.; and Edwards, A. (2009). What Are the External Influences on Information Exchange and Shared Decision-Making in Healthcare Consultations: A Meta-Synthesis of the Literature. Patient Education and Counseling, 75(1), 37-52.
Noblit, G. W.; Hare, R. D.; and Hare, R. D. (1988). Meta-Ethnography: Synthesizing Qualitative Studies (Vol. 11). Sage.
Scourfield, J.; Warden, R.; Gilliat-Ray, S.; Khan, A.; and Otri, S. (2013). Religious Nurture in British Muslim Families: Implications for Social Work. International Social Work, 56(3), 326-342.
Zimmer, L. (2006). Qualitative Meta‐Synthesis: A Question of Dialoguing with Texts. Journal of Advanced Nursing, 53(3), 311-318.
دوره 9، شماره 17
بهمن 1400
صفحه 65-91
  • تاریخ دریافت: 23 مرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 01 آبان 1400
  • تاریخ پذیرش: 18 آذر 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 01 بهمن 1400
  • تاریخ انتشار: 01 بهمن 1400