رهیافتی از الگوسازی تربیتی تا الگوپذیری از شهید سلیمانی ازسوی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مطالعات برنامۀ درسی و آموزش، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران .

2 دانش‏ آموختۀ کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‏شناسی تربیتی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

چکیده

مطالعۀ حاضر برپایۀ کشف تجارب‎زیستۀ دانشجویان به‌منظور دستیابی به ظرفیت الگوسازی از منش و شهادت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی برای نسل جوان صورت گرفته است. روش پژوهش، پدیدارشناسی توصیفی بوده و با پانزده دانشجوی پسر دانشگاه فردوسی مشهد مصاحبه شده است که با استفاده از روش نمونه‎گیری هدفمند، موارد نوعی انتخاب شدند. تجزیه‎وتحلیل داده‎های به‌دست‌آمده از مصاحبه‎ها با استفاده از روش کدگذاری استراوس و کوربین، طی سه مرحلۀ کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت و درنهایت، 572 مفهوم کشف و درقالب 38 مقوله جای داده شد. نتایج نهایی نیز تحت‌ هشت مضمون قرار گرفت. مضامین کشف‌شده در مدلی با اقتباس از چهار مدل حیطۀ عاطفی بلوم، یادگیری مشاهده‎ای بندورا، نفوذ اجتماعی ارونسون و اقسام الگوپذیری مصباح یزدی، در پنج سطح، شامل «جذابیت سردار»، «تثبیت جذابیت»، «اراده در تغییر رفتار»، «ظهور کنش» و «کنش‎گزینی متعالی» جایگذاری شد؛ بدین ترتیب که سه مضمون «برجستگی اخلاق فردی سردار»، «برجستگی اخلاق بین‎فردی سردار» و «برجستگی سبک‎ مدیریتی سردار» در سطح اول قرار گرفتند. سطح دوم، دو مضمون «اثرپذیری عاطفی مخاطب» و «اثرپذیری شناختی مخاطب» را دربر می‌گیرد. دو مضمون «تلاش برای تغییردادن دیدگاه و رفتار» و «مطالبه‎گریِ الگوسازی از سردار» نیز در سطح سوم گنجانده شدند و مضمون «آثار اجتماعی الگوگیری از سردار» هم شامل دو سطح چهارم و پنجم شد. درمجموع، تحلیل یافته‌ها ظرفیت بالای زندگی و شهادت سردار در الگوسازی تربیتی برای نسل نوجوان و جوان را تأیید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم.
آیت‎الله خامنه‏ای، سید علی (1398). بیانات مقام معظم رهبری در خطبه‎های نماز جمعۀ تهران به‌تاریخ 27/10/1398. قابل دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir/others-note?id=44709.
آیت‎الله خامنه‏ای، سید علی (1400). بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اعضای خانواده و ستاد بزرگداشت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی به‌تاریخ 11/10/1400. قابل دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=49260.
احمدی، مجتبی؛ نودهی، محمدعلی؛ و تبریزیان بروجنی، علی‌رضا (1399). بررسی عوامل مؤثر بر بهبود الگوسازی ورزش‌کاران در فضای مجازی. مجلۀ مطالعات مدیریت ورزشی، 12(63)، 69-88.
ارونسون، الیوت (1382). روان‏شناسی اجتماعی (حسین شکرکن، مترجم). تهران: رشد.
اسلامیان، حسن (1399). گفتمان مقاومت تربیتی در مدرسۀ شهید سلیمانی: بستر ایدئولوژیک جهت تحقق رسالت «انتقام سخت» در میدان تعلیم‎وتربیت. اولین کنگرۀ بینالمللی مکتب شهید سلیمانی، جبهۀ مقاومت دانشگاهیان دانشگاه فردوسی مشهد.
امیرکانیان، مریم؛ مهرام، بهروز؛ و سعیدی رضوانی، محمود (1396). تأثیر مطالعۀ کتاب‎های معنوی و حماسی بر ارزش‌های اسلامی- ایرانی و رفتار اخلاقی دانش‎آموزان دختر با زمینۀ انحرافات اخلاقی. فصلنامۀ راهبرد فرهنگ، 10(39)، 183-211.
بابایی طلاتپه، محمدباقر (1399). اصول راهبرد فرهنگی مدیریت مکتب سلیمانی. مجلۀ مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، 4(16)، 189-228.
بهزادی، حسن؛ و محمودی، حسن (1397). بررسی نقش یادگیری مشاهده‌ای بر وضعیت مطالعۀ دانش‌آموزان پسر دورۀ متوسطه براساس نظریۀ شناختی اجتماعی بندورا. فصلنامۀ کتابداری و اطلاعرسانی، 21(81)، 25-54.
تاج‎بخش، غلام‌رضا (1399). تحلیل کیفی تأثیرات جامعه‎شناختی شهادت اسطورۀ مقاومت بر جوانان. فصلنامۀ معرفت فرهنگی- اجتماعی، 11(42)، 61-78.
حسن‌زاده، سهیلا (1398). نقش الگو در تربیت فرزند ازمنظر قرآن کریم. فصلنامۀ مطالعات پژوهشی زنان، 6(10)، 5-28.
خانی، علی؛ و محمدی، حمیدرضا (1399). بازشناسی مؤلفه‏های مکتب شهید سلیمانی مبتنی‎بر بیانات امام خامنه‎ای- مُدَّ ظِلُّهُ العالی. فصلنامۀ مطالعات راهبردی بسیج، 23(86)، 5-38.
خلیفه، مصطفی (1398). الگوسازی و الگوپذیری دانش‌آموزان در آموزش‌وپرورش. سومین کنفرانس ملی دانش و فناوری روان‏شناسی، علوم‌تربیتی و جامعهشناسی ایران. همایش‌های توسعه‌محور دانش و فناوری سام ایرانیان در شهر تهران.
خلیلی سامانی، مسیب (1391). روش‌های مؤثر الگودهی به نوجوانان و جوانان جامعه از فرهنگ ایثار و شهادت. (پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.
دهقانی پوده، حسین؛ و پاشایی هولاسو، امین (1399). تدوین الگوی فرماندهی شهید قاسم سلیمانی. فصلنامۀ مدیریت اسلامی، 28(2)، 13-37.
ربانی، رسول؛ و کج‏باف، محمدباقر (1388). روان‏شناسی اجتماعی: دیدگاهها و نظریهها. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
روح‎اللهی، مهدی (1400). شناسایی ابعاد و مؤلفه‎های نفوذ اجتماعی در سبک رهبری شهید قاسم سلیمانی. فصلنامۀ مدیریت اسلامی، 29(2)، 5-42.
زارعی، سعدالله (1398). کنکاشی مقدماتی در مکتب سلیمانی. فصلنامۀ مطالعات راهبردی جهان اسلام، 20(3)، 5-24.
زارعی توپخانه، محمد (1392). زینب- سَلامُ اللهِ عَلَیها: الگوی سلامت روان. معرفت، 22(192)، 73-82.
زرسازان، عاطفه (1396). جستاری در تربیت دینی با تأکید بر روش الگویی در سیرۀ رضوی. دوفصلنامۀ علومتربیتی ازدیدگاه اسلام، 5(9)، 143-162.
سعیدی رضوانی، محمود (1400). تقلیلگرایی در تربیت و پیچیدگی امر جنسی: چالش میان تربیت حداقلی و حداکثری در امر جنسی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سعیدی رضوانی، محمود؛ و غلامی، فاطمه (1400). زیستنامۀ شهدا و لایه‎های ذهنی مخاطبان: ربایش‎ها، رانش‎ها، رویش‎ها. فصلنامۀ پژوهش در مسائل تعلیموتربیت اسلامی، 29(53)، 123-164.
سعیدی رضوانی، محمود؛ موسوی مشهدی، سید جمال‎الدین؛ و باغ‏گلی، حسین (1389). نگرش دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد به موضوع شهادت و ارائۀ الگوی آماری- احتمالی برای جامعۀ آماری. نشریۀ تربیت اسلامی، 5(11)، 135-164.
سیف، علی‎اکبر (1393). روان‏شناسی پرورشی نوین: روان‏شناسی یادگیری و آموزش (ویرایش 7). تهران: دوران.
شفیعی سیف‎آبادی، محسن؛ و عابدی‎ اردکانی، محمد (1400). ارزیابی عوامل نفوذ الگوی رفتاری و مدیریت جهادی سردار سلیمانی برمبنای نظریۀ اِوِرت راجرز: مطالعۀ موردی: محور مقاومت در منطقۀ خاورمیانه. فصلنامۀ مطالعات راهبردی بسیج، 24(91)، 5-40.
صلواتیان، سیاوش؛ گودرزی، غلام‌رضا؛ و حق‎وردی طاقانکی، میثم (1396). الگوی رهبری شهید سید مرتضی آوینی در فعالیت‌های رسانه‌ای. فصلنامۀ مدیریت اسلامی، 25(4)، 95-121.
ضماهنی، مجید؛ و حجرگشت، سعید (1394). طراحی و تبیین الگوی فرماندهی (رهبری) سردار شهید حسن باقری. فصلنامۀ پژوهشهای مدیریت انتظامی، 10(4)، 584-607.
طهماسبی، عالمه؛ موسوی، لیلا؛ و قربانی، مهدی (1399). سلیمانی عزیز: گذری بر زندگی و رزم سردار شهید حاج قاسم سلیمانی به‌انضمام متن وصیتنامه. قم: حماسۀ یاران.
عباس‎زاده، محمد (1391). تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی. نشریۀ جامعهشناسی کاربردی، 23(1)، 19-34.
قائمی مقدّم، محمدرضا (1389). روش الگویی در تربیت اسلامی. مجلۀ معرفت، (69).
کتابی، ابراهیم؛ رحمتی، محمدحسین؛ و خنیفر، حسین (1395). الگوی رهبری امام حسین- علیهِ السَّلام- در قیام عاشورا. فصلنامۀ مدیریت اسلامی، 24(3)، 129-145.
کریمی، یوسف (1392). روان‏شناسی اجتماعی: نظریه‏ها، مفاهیم و کاربردها. تهران: ارسباران.
کوشا، غلام‎حیدر؛ و ساجدی، ابوالفضل (1393). خانواده و مدیریت الگوپذیری نوجوان. نشریۀ اسلام و پژوهشهای تربیتی، 6(1)، 113-136.
محمدی، زهرا (1390). حضرت زهرا- سَلامُ اللهِ عَلَیها- الگوی زن مسلمان. پژوهشنامۀ اسلامی زنان و خانواده، 4(10)، 15-39.
مصباح یزدی، محمدتقی (1392). جامى از زلال کوثر. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
موسوی، سید محمد (1398). مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی در دفاع از حریم اهل‎بیت. نشریۀ مطالعات بیداری اسلامی، 8(15)، 75-100.