تأثیر آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبۀ اسلامی بر امنیت روانی و پایبندی مذهبی در دانشجویان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش ‏آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم تربیتی، واحد بندر گز، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرگز، ایران.

2 استادیار گروه علوم تربیتی واحد بندرگز ، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرگز، ایران.

چکیده

در پژوهش حاضر، تأثیر آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبۀ اسلامی بر امنیت روانی و پایبندی مذهبی در دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور کردکوی بررسی شده است. روش پژوهش ازنوع شبه‌آزمایشی، طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بوده و جامعۀ آماری، شامل ۶۷۵ نفر از دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور شهر کردکوی در سال تحصیلی 1400 است. حجم نمونه به‌صورت تصادفی در دو گروه (25 نفر گروه گواه و 25 نفر گروه کنترل) انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ­ها شامل پرسشنامه‌های «پایبندی مذهبی» جان‌بزرگی (1388) و «امنیت روانی» مازلو (2004) بوده و ابزار مداخله نیز مشتمل بر محتوای جلسات آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبۀ اسلامی طبق الگوی نصرتی، جعفری اردی و غباری بناب (1399) در هشت جلسۀ نوددقیقه‌ای بوده است. تجزیه‌وتحلیل داده­ ها ازطریق آزمون تحلیل صورت گرفته است و یافته ­ها نشان می‌دهد آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبۀ اسلامی بر مؤلفه ‏های امنیت روانی، مشتمل بر کاهش احساس ناخشنودی، ناسازگاری محیطی و بهبود دید مردم درخصوص فرد در دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور کردکوی مؤثر است؛ همچنین براساس یافته‌های پژوهش، آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبۀ اسلامی بر مؤلفه‏ های پایبندی مذهبی (پایبندی مذهبی، دوسوگرایی و ناپایبندی مذهبی) در دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور کردکوی به‌صورتی معنادار اثر می‌گذارد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم (مهدی الهی قمشه‌ای، مترجم).
اشکارگر، زهرا (1400). پیش‌بینی امنیت روانی براساس احساس پیوستگی و کارکردهای تحولی خانواده در دانشجویان. گروه امور تربیتی و مشاوره. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرگز، بندرگز، ایران.
اکبری مقدّم، ناهید (۱۳۹۳). بررسی امنیت روانی در زنان و دختران بدحجاب و باحجاب. اولین همایش ملی فرهنگ عفاف و حجاب، بندرگز، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرگز.
بوریانی، خدیجه؛ و شمسایی، محمدمهدی (1396). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های معنوی احساس تنهایی و امنیت روانی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطۀ اول شهرستان ساری. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 36(2)، 159-174.
جان‌بزرگی، مسعود (1388). ساخت و اعتباریابی آزمون پایبندی مذهبی براساس گزاره‌های قرآن و نهج البلاغه، مطالعات اسلام و روانشناسی، 79-107.
خنیفر، حسین؛ و پورحسینی، مژده (1394). مهارتهای زندگی. تهران: نشر هاجر.
دلیر، مجتبی؛ و رسانه، فرزانه (1392). نقش پایبندی مذهبی در پیش‌بینی مؤلفه‌های سلامت اجتماعی. کنگرۀ ملی روان‏شناسی اجتماعی ایران، 2، 39-50.
دهقانی، حمید؛ اکبرزاده، فاطمه؛ و نظر منصوری، علی (1392). تأثیر سرمایۀ اجتماعی در احساس امنیت اجتماعی دانشجویان. دانش انتظامی، 15(4-16)، 1-28.
رستگار هاشمی، نسرین؛ جعفرپور ممقانی، سارا؛ و هاشمی نصرت‌آباد، تورج (1396). بررسی رابطۀ سبک‏های هویت و هوش معنوی با امنیت روانی دانشجویان. مجموعۀ مقالات ششمین کنگرۀ روان‏شناسی ایران، فصلنامۀ روان‏شناسی معاصر، 12(1)، 732-736.
زارع‌پور، محمد (1399). حدیث ولایت. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
سعیدی، میلاد (1399). بررسی مؤلفه‌های احساس امنیت روانی خانواده‌های ایرانی و آسیب‌شناسی آن در خرده‌نظام‌های خانواده و فرایند رشدی فرزندان. فصلنامۀ فرهنگ مشاوره و رواندرمانی، 11(41)، 211-234.
صمدی، زهرا؛ میرنسب، میرمحمود؛ و فتحی آذر، اسکندر (1397). اثربخشی آموزش تکنیک خودنظارتی بر اختلال اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان. دوماهنامۀ علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 11(1)، 92-101.
عسکریان، سمیه؛ اصغری، محمدجواد؛ و حسن‌زاده، محمدحسن (1392). تأثیر آموزش مهارت‏های مقابلۀ دینی بر تاب‌آوری، انطباق‌پذیری و مدیریت فشار روانی همسران جانبازان. طب جانباز، ۶(۱)، ۶۰-۶۷.
کلته، عالیه (1399). بررسی نقش سبک زندگی اسلامی، باور به جهان عادل و راهبردهای تنظیم هیجان در پیشبینی امنیت روانی دانشجویان دانشگاه پیام نور شهرستان بندرترکمن. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرگز، بندرگز، ایران.
نازک‌تبار، حسین؛ بابایی، انسیه؛ و صفارفر، امیر (1398). بررسی ارتباط بین سبک زندگی اسلامی با سلامت اجتماعی و امنیت روانی دانش‌آموزان. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، ۳(۳)، 32-40.
نصرتی، فاطمه؛ جعفری اردی، ثریا؛ و غباری بناب، باقر (1399). اثربخشی آموزش خود نظارتی با رویکرد مراقبۀ اسلامی بر خویشتن‌داری دانشجویان دختر دانشگاه تهران. مجلة پژوهش در دین و سلامت، 6(2)، 20-36.
یاریان، سجاد؛ و دین‌پرور، زهرا (1399). اثربخشی آموزش امنیت هستی‌شناختی بر هویت دینی، امنیت روانی و امنیت شغلی معلمان. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، ۴(۱)، ۵۸-۶۵.
Brandt, P. Y. (2019). Religious and Spiritual Aspects in the Construction of Identity Modelized as a Constellation. Integr. Psych. Behav, 53, 138–157, https://doi.org/10.1007/s12124-018-9436-8.
Chinomona, E. (2017). Modelling the Influence of Workplace Spirituality, Quality of Work Life, Expectations towards Work on Commitment to Long-Term Career of Employees in Gauteng Province, South Africa. Journal of Applied Business Research, 33(4), 693.‏
Crystal, Amiel M. et al. (2019). Religious Education Can Contribute to Adolescent Mental Health in School Settings. Int J Ment Health Syst, 13, 28.
Loureiro, A. C.; de Rezende, Coelho M. C.; Coutinho, F. B.; Borges, L. H.; and Lucchetti, G. (2019). The Influence of Spirituality and Religiousness on Suicide Risk and Mental Health of Patients Undergoing Hemodialysis. Comprehensive Psychiatry, 80, 39-45.
Maria, Komariah; Urai; Hatthakit, Nongnut; and Boonyoung (2020). Impact of Islam-Based Caring Intervention on Spiritual Well-Being in Muslim Women with Breast Cancer Undergoing Chemotherapy. Religions and Health/ Psychology/ Social Sciences, 11(7), 361, https://doi.org/10.3390/rel11070361.
Pio, R. J.; and Tampi, J. R. E. (2018). The Influence of Spiritual Leadership on Quality of Work Life, Job Satisfaction and Organizational Citizenship Behavior. International Journal of Law and Management, 414-422.
Piwko, A. M. (2021). Islam and the COVID-19 Pandemic: Between Religious Practice and Health Protection. J Relig Health, https://doi.org/10.1007/s10943-021-01346-y.
Rego, A.; Riberiro, N.; Cunha, M. P.; and Jesunio, J. C. (2011). How Happiness Mediates the Organizational Virtuousness and Affective Commitment Relationship?. Journal of Business Research, 64, 524-532.
Rego, A.; Vitória, A.; Magalhães, A.; Ribeiro, N.; and Cunha, M. P. (2013). Authentic Leadership Predicting Team Potency: The Mediating Role of Team Virtuousness and Affective Commitment. Leadership Quarterly, 24(1), 61-79.
Santos, S. (1998). Factors Related to Commitment of Extension Professionals in the Dominican Republic. Journal of Agricultural Education, 35(3), 57-61.
Shomali, M. A. (2010). Key Concepts in Islamic Spirituality: Love, Thankfulness and Humbleness. Message of Thaqalayn, 11, 2.
Thomas Whetstone, J. (2005). A Framework for Organizational Virtue: The Interrelationship of Mission, Culture and Leadership. Business Ethics: A European Review, 14(4), 367-378.‏
Yusuf, M. B. (2011). Effects of Spiritual Capital on Muslim Cconomy: The Case of Malaysia. Research on Humanities and Social Sciences, 1(2), 23-40.‏