1
استاد بخش مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه شیراز
2
دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، بخش مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
10.30497/esi.2024.245545.1711
چکیده
در جهان بینی اسلامی به پرورش جنبه های عقلانی در ساماندهی به نظام فکری و ایدئولوژی انسان اهمیت زیادی داده شده است، لذا گفته می شود که یکی از مهمترین ویژگی‌های تعلیم و تربیت اسلامی تکیه بر عقل و تأکید بر پرورش بعد عقلانی است. هدف این پژوهش، بررسی عقل و دلالت های تربیتی آن در ابعاد مبانی، مبدأ، مربی، متربی، مواعظ و اصول، محیط، منابع، موانع، مسیر، مرکب، میل، معرفت، مجاهدت، ممارست، مقاصد، منازل، مراحل، معیار و ملاک، محاسبه و ارزیابی، معینان و مشوقان، متد (روش)، محتوا، محصول و فراورده ها که تحت عنوان بیست وسه میم تعلیم و تربیت نامیده می شوند، است. این پژوهش کیفی از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه این پژوهش، شامل آیات در ارتباط با موضوع و سایر اسناد مرتبط با این حوزه در قالب کتاب و مقاله است. بر اساس یافته های پژوهش در مدرسه اسلامی حکمت، تربیت متربیان باید با تمرکز بر پرورش تمام ابعاد عقل شامل عقل پرسشگر، کنشگر و پرستشگر باشد تا در سایه این پرورش مطابق با آموزه های الهی، حرکت زندگی در مسیر زندگی حکیمانه قرار گیرد. تعریف و تبیین عناصر بیست وسه گانه مذکور می تواند الگوی مدرسه اسلامی حکمت را ساماندهی نماید، بگونه ای که رهیافتی عملی و اجرایی نیز در پی داشته باشد. بهره گیری از این الزامات می تواند انسان را در مسیر تربیت یاری و هدایت نماید؛ بنابراین این الزامات می تواند راهگشای والدین، معلمان، مدیران، متخصصان و سایر دست اندرکاران نظام تعلیم و تربیت قرار گیرد.
)