تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره متوسطه اول از نظر توجه به مؤلفه های خود مراقبتی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اموزشی علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 دکتری روانشناسی تربیتی ، استاد گروه روانشناسی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

10.30497/esi.2024.245760.1740

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتب درسی تفکر و سبک زندگی دوره اول متوسطه ازنظر توجه به مؤلفه‌های خود مراقبتی بود. پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتوا کمی می‌باشد. در این پژوهش، جامعه پژوهش، محتوای کتب درسی تفکر و سبک زندگی دوره اول متوسطه (هفتم، هشتم) سال تحصیلی 1402-1401 انتخاب شد. نمونه آماری پژوهش شامل کتاب درسی تفکر و سبک زندگی (مشترک دختران و پسران) پایه هفتم و هشتم انتخاب شد. نحوه نمونه‌گیری نیز به روش هدفمند بود. جهت گردآوری اطلاعات از تکنیک‌های تحلیل محتوا (فهرست وارسی) استفاده شد. فرم اولیه این چک‌لیست، از ادبیات و مبانی نظری پژوهش تهیه‌شده است. جهت بررسی روایی محتوای آن، چک‌لیست تهیه‌شده در اختیار اساتید راهنما و مشاور و همچنین پنج نفر از صاحب‌نظران این حوزه برای تغییر و اصلاح قرارگرفته که پس از اعمال نظرات آن‌ها، فهرست وارسی تحلیل محتوا تدوین نهایی شد. واحد تحلیل و بررسی در این پژوهش، همه‌ی اجزای کتاب تفکر و سبک زندگی دوره اول متوسطه (محتوا، تصاویر، فعالیت، پرسش‌ها) و واحد ثبت یک مضمون بود. در این پژوهش، از روش آنتروپی شانون جهت وزن‌دهی به داده‌ها استفاده‌شده است. به‌این‌ترتیب که داده‌ها بهنجار شده و ضریب اهمیت و بار اطلاعاتی و انحراف معیار هر مؤلفه محاسبه گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد که کتاب‌های تفکر و سبک زندگی پایه هفتم و هشتم توجه کمی نسبت به خود مراقبتی داشته‌اند. از بین مؤلفه‌های موردمطالعه، بیشترین فراوانی مربوط به مؤلفه جسمی (رعایت پوشش مناسب و بر اساس فصول سال)، عاطفی (عامل مهربانانه با خود و دیگران)، روانی (احساس اعتمادبه‌نفس کافی) می‌باشد. کمترین فراوانی نیز مربوط به مؤلفه‌های خود مراقبتی معنوی می‌باشد و به اکثر زیر مؤلفه‌های آن‌ها (مانند تلاوت وشنیدن آیات قرآن و شرکت در مراسم و مناسک دینی، انجام کار های خیر، کمک به نیازمندان، شکر گذاری نعمت‌های الهی)، توجهی نشده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات