واکاوی عوامل مؤثر بر ترویج نماز در دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ اول از دیدگاه مربیان پرورشی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مشاوره مدرسه، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

2 استادیار گروه معارف، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

تربیت دینی دانش­‌آموزان و تقویت نگرش و ترغیب آنها به انجام فرائض دینی به‌ویژه نماز، از محوری‌ترین اهداف تعلیم و تربیت اسلامی و رسالت مهم نظام آموزش و پرورش است. این مطالعه با هدف شناخت و تحلیل عوامل ترویج‌کنندۀ نماز در میان دانش‌­آموزان مدارس متوسطه اول شهر کرمانشاه (1402-1403) صورت گرفت. پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد. جامعۀ پژوهش شامل کلیۀ معلمان و مربیان پرورشی شاغل در مدارس متوسطۀ اول شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 03-1402 بودند که با توجه به اصل اشباع نظری شامل 12 نفر و با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع نظری گزینش شدند. به‌منظور گردآوری اطلاعات از ابزار مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش شبکۀ مضامین آرتراید استرلینگ استفاده شد. در فرایند تحلیل اطلاعات، مضامین به شیوۀ استقرایی بر اساس سطح انتزاع، ذیل سه گروه مضامین فراگیر، سازمان­‌دهنده و پایه طبقه­‌بندی شدند که براین اساس 100 مضمون پایه شناسایی و با کنار هم قرار گرفتن مضامین با سطح انتزاع بالاتر، 3 مضمون سازمان‌­دهنده و یک مضمون فراگیر با عنوان «ترویج متداوم نماز در میان دانش­آموزان» شناسایی شدند. مضامین سازمان­‌دهندۀ عوامل مؤثر بر ترویج نماز در میان دانش­‌آموزان شامل عوامل انسانی، محیط فیزیکی، آموزشی و پرورشی و عوامل اجتماعی بودند که توجه به آن­ها با استناد به مضامین پایه می‌­تواند در رسیدن به هدف و افزایش گرایش و ترویج نماز در میان دانش‌­آموزان مقطع متوسطه یاری‌گر باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of Factors Affecting the Promotion of Prayer among Students from the Teachers' Point of View

نویسندگان [English]

  • Ahmad Abbasi Darehbidi 1
  • Tayebeh Zareie 2
1 M.A in School Counseling, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran.
2 Assistant professor of the Department of Education, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

Religious education of students and strengthening their attitude and encouraging them to perform religious duties, especially prayer, is one of the most central goals of Islamic education and an important mission of the education system. For this reason, this study was conducted with the aim of identifying and analyzing the factors of promoting prayer among students from the perspective of teachers and educators of the first secondary schools of Kermanshah city (2023-2024). The research was conducted with a qualitative approach and using thematic analysis method. In order to collect information, a semi-structured interview tool was used, and in order to analyze the information, Artride-Sterling's theme network method was used, based on which themes were classified in an inductive way based on the level of abstraction, under three groups of overarching, organizing and classification themes. became The research population included all teachers and educators working in the first secondary schools of Kermanshah city in the academic year of 2023-24. According to the principle of theoretical saturation, the number of participants includes 12 people who were selected using the theoretical sampling method. The obtained information was analyzed based on the method of inductive theme analysis (based on data) and from the basic themes to the overarching themes, on the basis of which 100 basic themes were identified and by combining themes with a higher level of abstraction, 3 organizing themes and an overarching theme was identified as "continuous promotion of prayer among students". The organizing themes of factors affecting the promotion of prayer among students include human factors, physical and educational environment, and social factors, which attention to them and the basic themes can help in reaching the goal and increasing the tendency and promotion of prayer. Be helpful among students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Continuous promotion of prayer
  • Teachers' point of view
  • Human factors
  • Environmental factors
  • Social factors

مراجع

قرآن کریم
افشارمنش، محمود؛ و نوذری، محمود (1400). راهکارهای همکاری خانه و مدرسه در راستای تقویت تربیت دینی دانش‌آموزان دوره ابتدایی، آموزش معارف و تربیت اسلامی، 1 (4)، 10-34.
اکرمی، سیدکاظم؛ دلاور، علی؛ و تمسکی، محمدرضا (1400). وضعیت کنونی تربیت دینی و اخلاقی دانش‌آموزان براساس شاخص­های سند تحول (1398)، علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 9 (16)، 181-204.
امیدعلی، مهدی؛ امیدعلی، محمد؛ و امیدعلی، امین (1401). بررسی شیوه­های دعوت کودکان و نوجوانان به نماز، علوم انسانی و اسلامی در هزاره سوم، 6 (2)، 236-242.
انصاری، مریم؛ و میرشاه‌جعفری، ابراهیم (1389). نقش ایمان در ارتقای کیفیت زندگی و سلامت روانی. اسلام و روان‌شناسی، 4 (6)، 123-142.  
رجبی، سوران؛ و زاهدبابلان، عادل (1390). متغیرهای مرتبط با جذب دانش‌آموزان به نماز جماعت از نظر عوامل مدرسه، روانشناسی و دین، 4 (4)، 116-104.
سلیمانی، ایران؛ و اللهیاری، ماهرخ (1399). بررسی میزان تأثیر والدین و دوستان در جذب فرزندان به نماز (استان اردبیل)، مطالعات قرآنی، 44، 641-668.
سلیمانی، ایران؛ و اللهیاری، ماهرخ (1400). بررسی تأثیر عوامل فردی و اجتماعی در جذب جوانان به نماز (مورد مطالعه: استان اردبیل) ، مطالعات رهبری فرهنگی، 8، 95-116.
طیار، یاشار (1391). بررسی جایگاه نماز و نیایش در مهندسی فرهنگی، ماهنامه­ مهندسی فرهنگی، (50)­، 35-20.
عباسی دره­بیدی، احمد؛ و زارعی، طیبه (1402). آموزه­های نماز و تعالی خانواده اسلامی (یک مطالعه کیفی)، فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، انتشار آنلاین 19 مهر.
عمید، حسن (1354). فرهنگ عمید (ج2)، تهران: جاویدان.
فضل‌الهی، سیف‌الله؛ و ملکی‌توانا، منصوره (1392). واکاوی عوامل جذب دانش آموزان به نماز جماعت مدارس، معرفت، 22 (194)، 58-45.
کاوسی، علی؛ مشکانی، محدثه؛ شورورزی، نیره؛ روحی، قنبر؛ نصیری، حسین؛ کاوسی، ابوالفضل؛ و محمدی، غلامرضا (1398). بررسی میزان گرایش به نماز و عوامل مؤثر بر آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی نیشابور در سال 1396، پژوهش در دین و سلامت، 5 (3)، 96-108.
کریمی، عبدالعظیم (1386). نکته­های روانشناسی در تربیت دینی فرزندان (نماز و خانواده)، تهران: ستاد اقامه نماز.
مجلسی، محمدبن باقربن محمدتقی(1363). بحار الأنوار (110 جلد)، تهران: اسلامیه.
نبوی، سیدصادق؛ و نبوی، سیده‌زهرا (1401). مصادیق هنجارهای اسلامی در میان دانش­آموزان پسر دوره متوسطه دوم، علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 10(19)، 137-174.
نجاتی‌حسینی، محمود. (1391). واقعیت اجتماعی نمازخوانی در ایران: بازخوانی مطالعات نماز و نمازپژوهی‌ها. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 1 (1)، 1-37.
نوذری، محمود (1395). ریشۀ دینداری در اوایل کودکی: رویکرد روانشناختی– اسلامی، روانشناسی و دین، 9 (34)، 5-25.
هادی­زاده، صائمه (1401). معماری به مثابه روشی برای جذب دانش­آموزان به نماز، پژوهش و مطالعات اسلامی، 4 (41)، 33-43.
یباری، فاطمه؛ کریمی­نیا، محمدمهدی؛ و انصاری‌مقدم، مجتبی (1401). مطالعه تحلیلی نقش صدا‌وسیما در ترویج نماز، مطالعه و تحقیقات در علوم رفتاری، (12)، 1-10.
یعقوبی، حمید؛ حسن آبادی، حمیدرضا؛ پیروی، حمید؛ پورشریفی، حمید؛ اکبری زردخانه، سعید؛ حمیدپور، حسن؛ صبحی قراملکی، ناصر؛ هادوی، اصغر؛ کاویان، زهرا؛ حشمتی، محمدرضا؛ و رضوی، مرضیه (1392). بررسی وضعیت گرایش به نماز خواندن در بین دانشجویان بر حسب متغیرهای جمعیت شناختی. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 3 (7)، 187-216.
Attride-Stirling, J. (2001). Thematic networks: an analytic tool for qualitative research. Sage Journal Qualitative Research, 1(3), 385-405.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 24 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 18 اردیبهشت 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 18 اردیبهشت 1403
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار