تببین سازماندهی محتوای برنامه درسی بر اساس واکاوی مفهوم علم در نگاه جان دیویی و علامه طباطبایی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق(علیه السلام)

2 پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق

10.30497/esi.2024.245358.1693

چکیده

در این مقاله به تببین و تحلیل سازماندهی محتوای برنامه درسی از منظر جان دیویی و علامه طباطبایی پرداخته شده‌است. این تحلیل بر اساس نگاه هر یک از دو به معنا و مفهوم علم به دست آمده‌است. هر دو دیدگاه، فرایندی از شکل‌گیری علم را بیان می‌دارند که شروع آن با مسئله است. پژوهش حاضر به روش استتناجی ضرورت عقلی و با تحلیل منطقی داده‌های کتابخانه‌ای موردمطالعه انجام شده‌است. در این نوشته پس از تحلیل تفصیلی فرایند شکل‌گیری علم از نگاه هر دو اندیشمند این نتیجه حاصل شد که فرایند مذکور می‌تواند در سازماندهی محتوای برنامه‌درسی تاثیر به‌سزایی داشته‌باشد. به همین جهت رویکرد حاکم بر سازماندهی محتوای هر دو دیدگاه، مسئله محوری است؛ لکن در این نوشتار استدلال‌هایی بیان شده که نشان می‌دهد مسئله‌محوری از نگاه علامه طباطبایی و جان دیویی تفاوت‌های بنیادی و اساسی با یکدیگر دارند. علت این امر هم به فهم هر یک از ایشان از معنای علم برمی‌گردد. از آنجایی که جان دیویی معنای علم را منحصر در علم تجربی کرده‌است مسائل او هم در همان سطح باقی می‌ماند؛ لکن علامه طباطبایی علم را در سطحی فراگیرتر معنا می‌کند و مسئله از نگاه او معنای گسترده‌تری پیدا می‌کند. دیویی ناظر به رویکرد خود به نقد رویکرد موضوع‌محوری/دیسیپلینی می‌پردازد و صرفا سازماندهی تلفیقی را بیان می‌کند. به نظر می‌رسد نظام فکری علامه طباطبایی با تقریری که از معنا و سطوح مسئله ارائه می‌دهد، می‌تواند سازماندهی موضوع‌محور و تلفیقی را جمع کرده و ناظر به مسائل مختلف دانش‌آموزان، هریک را پیشنهاد دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات