الگوی توانمندسازی معلم تراز انقلاب اسلامی: یک مطالعه فراترکیب

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی و علوم تربیتی دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی توانمندسازی معلم تراز انقلاب اسلامی مطالعه و انجام شد. روش مورد استفاده در این پژوهش از نظر رویکرد فراترکیب و از نظر استراتژی پژوهش، داده‌بنیاد بود. جامعۀ پژوهش مجموعه مقالات مرتبط با معلم بودند که با رویکرد اسلامی، منویات مقام معظم رهبری و سایر اندیشمندانِ و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از سال 90 تاکنون انجام شده بودند. روش نمونه‌گیری نظری و به صورت تمام شمار انجام شد و 38 پژوهش پیرامون این مفهوم گردآوری شدند که اعتبار مجلات نیز به‌واسطۀ نمایه شدن در پایگاه (WOS) و دارا بودن ضریب تأثیر بالا مورد ارزیابی قرار گرفت و با فن کدگذاری اشتراس و کوربین تحلیل شدند. در یافته‌های پژوهش مقولۀ محوری «توانمندسازی معلم تراز انقلاب» با 3 مؤلفۀ تعهد، تخصص و تعلق شناسایی شدند. با در نظر گرفتن شرایط علی، زمینه‌ای، مداخله‌گر و راهبردهای توانمندسازی، در نهایت پیامد توانمندسازی به معرفی معلمی حکیم پرداخت که از طریق عقلانیت وحیانی، انجام امور از روی اتقان و استحکام و با رویکرد پیشگیرانه و رشدمدار به‌دنبال طراحی برنامه‌هایی است تا علاوه بر استحکام تا حدی از انعطاف برخوردار بوده و زمینۀ تعالی وجودی بیشتر متربیان را فراهم آورند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اسدی قلعه‌نی، محمدحسین؛ سیدان، ابوالقاسم.؛ عامری، الهام؛ و اسدی، کبری (1395). تبیین حداقل ویژگی‌های معلم ثابت در نظام دوری. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 2(2)، 293-305.
اصفهانی، مریم؛ شاهی، بتول (1400). خوانشی بر اخلاق حرفه‌ای معلم در تراز نهج البلاغه. رویکردی نو در علوم تربیتی، (10)، 59-71.
امیدی، محمود؛ سبحانی نژاد، مهدی؛ نجفی، حسن (1395). بررسی معلم اثربخش در اندیشه تربیتی فارابی و روسو و دلالت‌های تربیتی متأثر از آن. تربیت معلم فکور، 2(4)، 98-69.
بازرگان، عباس (1399). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته (چاپ یازدهم). تهران: دیدار.
بانکی‌پور فرد، امیرحسین؛ و محققیان، زهرا (1402). الگوی اخلاق حرفه‌ای در تدریس بر اساس روش حضرت خضر (ع) در قرآن کریم. اخلاق زیستی، 4(14)، 11-38.
پاپی، مریم؛ و حسین‌پناهی، نگار (1402). آموزه‌های نبوی، در اخلاق حرفه‌ای معلم از دیدگاه شهید مطهری. رشد آموزش قران و معارف اسلامی، (121)، 20-25.
ترکاشوند، سینا؛ مرادیان محمدیه، وحیده؛ و کشاورز، سوسن (1400). تحلیل فلسفی اسناد تحولی آموزش و پرورش بر اساس مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای معلمان و دلالت‌های تربیتی آن. اخلاق، 11(42)، 125-97.
توکلی، یاسین (1397). تربیت معلم تراز نظام جمهوری اسلامی بر اساس آموزه‌های قرآن کریم. توسعه حرفه‌ای معلم، 3(2)، 75-89.
جعفری، مژگان؛ و رحیمی، لیلا (1402). بررسی صلاحیت‌های حرفه‌ای و تخصصی معلمان مقطع ابتدایی با تکیه بر سند تحول بنیادین. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، (36)، 201-214.
جمالو، یاسینه؛ سرمدی، محمد‌رضا؛ و فقیهی، علیرضا (1401). بررسی وضعیت کارآمدی معلمان شهر قم بر اساس الگوی معلم کارآمد متناظر به سند تحول بنیادین و برنامه راهبردی دانشگاه فرهنگیان. جامعه‌شناسی سیاسی ایران، 5(12)، 216-203.
حجازی‌فر، سعید؛ رهنورد، فرج‌اله؛ لطیفی، میثم؛ و طاهرپور کلانتری، حبیب الله (1396). بررسی مطالعات حاکمیت اسلامی در ایران با استفاده از روش فراترکیب. مدیریت سازمانهای دولتی، 6(1)، 82-63.
حجازی، اسد (1397). تعیین ابعاد و مؤلفه‌های هویت حرفه‌ای معلم تراز جمهوری اسلامی ایران. راهبردهای نوین تربیت معلمان، (6)، 62-58.
حسن‌پور، اکبر؛ عباسی، طیبه؛ و نوروزی، مجتبی (1390). بررسی نقش رهبری تحول‌آفرین در توانمندسازی کارکنان. مجله پژوهشهای مدیریت در ایران، 15(1)، 118-159.
حسینی‌مقدم، معصومه‌السادات (1400). بررسی جایگاه معلم در شکل‌گیری تربیت اسلامی دانش‌آموزان. پیشرفت‌های نوین در مدیریت آموزشی، (6)، 86-76.
حلاجی، محسن (1399). واکاوی دلالت‌های اسناد بالادستی وزارت آموزش و پرورش بر ویژگی‌های معلم. نشریه خانواده و پژوهش، (47)، 53-76.
حمیدی، فریده؛ و سعادتی، ربابه (1394). تأثیر کارکردهای رهبری مدیران بر توانمندسازی معلمان. نوآوری‌های آموزشی، (54)، 47-60.
خروشی، پوران؛ نصر، احمدرضا؛ میرشاه جعفری، سیدابراهیم؛ و موسی‌پور، نعمت‌اله (1396). بررسی رویکرد تربیت معلم شایسته بر اساس اسناد تحولی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. راهبرد فرهنگ، 10(37)، 186- 163.
داورپناه، ابوسعید؛ علوی، حمیدرضا؛ و رستمی‌نسب، عباسعلی (1390). بررسی تطبیقی ویژگی‌ها و روابط معلم و شاگرد از دیدگاه امام محمد غزالی وتوماس اکویناس. مطالعات روانشناسی تربیتی، (13)، 22- 57.
رحمانی، نیره؛ و دیالمه، نیکو (1392). شناسایی عوامل سازمانی مؤثر بر توانمندسازی معلمان از منظر اسلام. علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، (1)، 65-85.
رمضانی، فاطمه؛ حیدری، محمد حسین؛ و نوروزی، رضا‌علی (1396). معلم الهام‌بخش، جستجویی در سلوک و منش چهار معلم برجسته ایران در دوره معاصر، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 25(37)، 57-77.
ریاضی، اعظم؛ میرزامحمدی، محمدحسن؛ و ایمانی، محسن (1397). بررسی تحلیلی ویژگی‌های معلم در اسناد آموزش وپرورش کشور و نقد آن با استفاده از دیدگاه شهید ثانی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 27(43)، 77-95.
سلطانی‌فلاح، امیرحسین؛ و باقری‌داوودکلایی، محمد (1401). تبیین الگوی جذب و استخدام معلمان مدارس مبتنی بر بیانیه گام دوم انقلاب. مطالعات علوم اسلامی انسانی، (29)، 36-44.
سلطانی فلاح، امیرحسین؛ و باقری‌داوودکلایی، محمد (1400). تبیین الگوی جذب و استخدام معلمان مدارس مبتنی بر بیانیه گام دوم انقلاب. مطالعات علوم انسانی، 8(29)، 19-35.
سمندری، لطف‌االله؛ کرمی‌پور، محمد‌رضا؛ داودی، رسول؛ و کمالی، نقی(1398). مدل مناسب نظام تربیت معلم ایران بر اساس مبانی نظری و متن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. نشریه رهبری و مدیریت آموزشی، (48)، 129-148.
سمیعی‌نژاد، بیژن؛ علی‌عسگری، مجید؛ موسی‌پور، نعمت الله؛ و حاجی‌حسین نژاد، غلام‌رضا (1395). فرایند تربیت معلم ابتدایی در تراز جمهوری اسلامی ایران: فرصت‌ها و تهدیدها. نشریه تعلیم و تربیت، (127)، 9-32.
شادادی‌جوبی، زینب (1400). بررسی شاخصه‌های معلم شایسته در دیدگاه شهید مطهری. همایش تحقیقات میان رشته‌ای در مدیریت و علوم انسانی، (2)، 179-184.
شاهزاده‌تیمورلو، حوریه؛ خدایاری، عباس؛ نوربخش، مهوش؛ و علی‌دوست قهفرخی، ابراهیم (1399). طراحی الگوی توانمندسازی معلمان تربیت بدنی با رویکرد سند چشم‌انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران. پژوهش در ورزش تربیتی، (18)، 92-112.
شاهی، معصومه (1399). معلم تراز سند تحول. نشریه رشد معلم، (335)، 42-43.
صمدی، علیرضا؛ رشیدی، ذوالفقار؛ و شهرکی‌پور، حسن (1399). بررسی وضعیت شاخص‌های توانمندسازی معلمان استان آذربایجان غربی بر مبنای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. فصلنامه سبک زندگی اسلامی، 4(2)، 224-238.
طالبی، احسان؛ زارعی، مصطفی؛ و نعمت‌الهی، سوسن (1398). بررسی عوامل مؤثر از دیدگاه نهج‌البلاغه در تعیین جایگاه معلمان و صلاحیت‌های حرفه‌ای مربیان. مجله دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، 2(18)، 1-13.
عبدالهی، بیژن؛ و اشرفی‌فشی، سکینه (1391). بررسی شرایط سازمانی و راهبردهای مدیریتی با توانمندسازی مدیران مدارس. اندیشه‌های نوین تربیتی، 8(11)، 114-91.
عسگری‌متین، سجاد؛ و کیانی، غلامرضا (1396). الگوی معیار صلاحیت حرفه‌ای معلمی در تراز جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه تعلیم و تربیت، ( 134)، 10-25.
عصاره، علیرضا؛ بهاری بیگ باغلو، حسین؛ و عربی جونقانی، احمد (1398). بررسی سیر تحول برنامه درسی تربیت معلم در ایران. تعلیم و تربیت، (138)، 151- 174.
فرمهینی‌فراهانی، محسن؛ حسینائی، فاطمه؛ و احمدآبادی‌آرانی، نجمه (1397). بررسی جایگاه حیات طیبه در سند تحول بنیادین و تبیین راهکارهای تحقق آن در آموزش و پرورش. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، (42)، 79-104.
قربانیان، حسین؛ ابراهیمی، سید عباس؛ زاری، عظیم‌الله؛ و حجازی، اسد (1400). شناسایی مؤلفه‌های جذب، نگهداشت و توانمندسازی دانشجویان در نظام آموزش عالی تربیت معلم ایران؛ مورد مطالعه دانشگاه فرهنگیان. راهبردهای نوین تربیت معلمان، 7(12)، 68-85 .
قوجالو، فریبا؛ ایران‌نژاد، پریسا؛ و شاه‌مرادی، مرتضی (1398). بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد معلمان سازمان آموزش و پرورش براساس سند تحول بنیادین. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، (41)، 135-144.
کشاورز، سوسن؛ و مقدسی، زهره (1397). تبیین مؤلفه‌های نظام تربیت معلم با توجه به اسناد تحولی نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی. نشریه خانواده و پژوهش، (40)، 7-29.
گل‌صنم‌لو، محمد؛ نعیمی، ابراهیم؛ خورسندی طاسکوه، علی؛ شریعتی، صدرالدین (1400). طراحی الگوی معلم خوب با تکیه بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. مطالعات راهبردی بسیج، 24(90)، 180-205.
محمدزاده بنی‌طرفی، مهدی؛ شماخته، میلاد؛ و مشهدی، حمیدرضا (1401). شاخصه‌های تربیتی معلم تراز انقلاب اسلامی از منظر مقام معظم رهبری. تربیت متعالی، 1(2)، 26-45.
نجفی، حبیبه؛ زاهد بابلان، عادل؛ خالق‌خواه، علی؛ و معینی‌کیا، مهدی (1397). توانمندسازی معلمان چشم‌انداز مدیریت آموزشی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 11(1)، 41-68.
نوری، منیره؛ و لعلی، محسن (1402). بررسی نقش و جایگاه معلمان در بهبود و اجرای طرح ساحت‌های شش گانه در سند تحول بنیادین. پیشرفت‌های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 6(61)، 297-310.
یحیائی، نرگس؛ معتمد، حمیدرضا؛ و قاسمی‌زاد، علیرضا (1401). ارائه الگوی تربیت معلم کارآمدتر از جمهوری اسلامی. پژوهشنامه تربیتی، (70)، 185-211.
Alameh. S. M, Heydari. M, Davodi. S. M. R. (2012). Studying the relationship between transformational leadership and psychological of teachers in Abade Township. Social and Behavioral Scinence, 31, 224-230.
Avolio, B., Kon, w., & Bhatia, P. (2004). Transformational leadership and organizational commitment: Mediating role of psychological empowerment and moderating role of structural distance. Journal of organizational Behavior, 25, 951-968.
Barrett, B. (2010). Virtual teaching and strategies: Transitioning from teaching traditional classes to online classes. Contemporary Issues in Education Research (CIER), 3(12), 17-20.
Choi, S. L ,.Goh, C. F., Adam, M. B. H., & Tan, O. K. (2016). Transformational leadership, empowerment, and job satisfaction: the mediating role of employee empowerment. Human resources for health, 14(1), 73 .
Collins,M.D. (2007). Understanding, the relationships between leader-member exchange (LMX), psychological empowerment, job satisfaction, and turnover intent in a limited_ service restaurant environment (Doctoral dissertation). Human Nutrition and food management. Ohio link END.
Fernandez.S & Moldogaziev. T .(2011). A Causal Model of the Empowerment Process: Exploring the Links Between Empowerment Practices, Employee Cognitions, and Behavioral Outcomes. 11th National Public Management Research Conference, Maxwell School, Syracuse University, Syracuse, New york:June 2- 4.
Gumuslugle, J. and Sey, A. (2008). Transformational, Leadership, Creativity, and organizational innovation, Journal of business research. 62, 461–473.
Khanmohamadi. M, Mohseni. A. (2010). Studying the impact of leadership style (transformational, transactional, noninterference) on psychological empowerment, 24the international electricity conference.
Masue, O. S., & Askvik, S. (2017). Are School Committees a Source of Empowerment? Insights from Tanzania. International Journal of Public Administration, 40(9), 780-791.
Saunders, M., & Thorhill, A. (2012). Research methods for business students. Fifth Edition, Prentice Hall, London.
Short, P. M., Greer, J. T., & Melvin, W. M. (1994). Creating empowered schools. Journal of Educational Administration. 21.
Somech, A. (2005). Teachers’ Personal and Team Empowerment and Their Relations to Organizational Outcomes: Contradictory or Compatible Constructs? Educational Administration Quarterly, 41(2), 237-266. doi:10.1177/0013161X 04 269592.
Wall, L. A. (2012). An Exploratory Study of Teacher Empowermentand Technical Education in Kentucky. Doctoral dissertation, Western Kentucky University, Bowling Green, Kentucky.
Wood, NE. (2008). A study on the relationship between perceived leadership styles of hospital clinical leaders and perceived empowerment, organizational