معناسازی مدیران مدرسه در مسیر پیاده سازی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 گروه زبان‏شناسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

10.30497/esi.2024.246111.1763

چکیده

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش یکی از موضوعات برجسته نظام تعلیم و تربیت کشور در دهه اخیر بوده است. تحقق اهداف این سند همانند تمام سیاست‏ها و اصلاحات آموزشی تحت تأثیر تعبیر و فرایندهای تعدیل و سازگاری مجریان آن قرار گرفته و لزوماً منطبق با مقصود آنان اجرا نمی‌شود. این مطالعه با هدف شناخت و تبیین معنای ساخته شده و تعابیر مدیران مدارس از نقش خود در طول پیاده‌سازی و اجرای سند تحول انجام شد. این پژوهش کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی و برمبنای چارچوب شناختی معناسازی انجام شد. داده‏ها از طریق مصاحبه نیمه‏ساختار‏یافته و عمیق با 8 مدیر دبیرستان دولتی دوره دوم در چهار منطقه 3، 6، 7 و 13 شهر تهران گردآوری شده است. مشارکت‌کنندگان با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‏اند. تحلیل داده‏ها بر مبنای روش تحلیل Miles et al. (2014) به شکل‏گیری سه دسته مضمون اصلی «ابهام»، «مستندساز» و «عوامل فردی و موقعیتی» منجر شد. یافته‏ها نشان‏دهنده ابهام مدیران مدرسه درباره متن سند و چگونگی اجرای آن در مدارس است. الزام به اقدام در چنین شرایطی، مدیران مدرسه را به سمت ساخت معنای دیگری از نقش خود سوق داده است؛ آن‌ها نقش خود را به عنوان «مستندسازان» اجرای سند تحول تعبیر می‌کنند. ساخت این معنا تحت تأثیر عوامل فردی شامل تصور تکرار مکررات و سعی بی‌فایده و همچنین عوامل موقعیتی شامل قابلیت اجرا، قوانین و مقررات و جایگاه ارزشی صورت گرفته است. بر اساس یافته‏ها، با وجود تلاش‏های انجام شده در راستای اجرای سند تحول در مدارس، از منظر مدیران مدرسه مقصود اصلی از اجرای سند چندان حاصل نشده است. توجه سیاستگذاران به عوامل شکل دهنده معناسازی می‌تواند در طراحی سیاست‏های آموزشی و اجرای مؤثرتر آن‏ها کمک کننده باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات