الگوی تربیتی تمام‌ساحتی در دعای عرفه و اصول تربیتی مرتبط با آن

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 گروه آموزش معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

10.30497/esi.2024.246671.1809

چکیده

تربیت تمام‌ساحتی، مفهومی است که با مراجعه به منابع نظری و سیره بزرگان و اهل‌بیت(علیهم‌السلام) و الگوگیری از نظریات ایشان به‌خوبی روشن می‌گردد. هدف پژوهش حاضر، تبیین الگوی تربیتی تمام‌ساحتی در دعای عرفه و استنباط اصول تربیتی مرتبط با آن می‌باشد. برای دست‌یابی به این منظور و به دلیل چندوجهی بودن مقاله حاضر، روش پژوهش، ترکیبی از مراحل پدیدارشناسی توصیفی در مرحله رجوع به دعای عرفه، تحلیل داده‌ها با روش کلایزی و کدگذاری داده‌ها به شیوه استراتژی داده‌بنیاد با نرم‌افزار MAXQDA و روش تحلیل محتوای کیفی به شیوه استقرایی در بخش دلالت‌های تربیتی در استنباط اصول است. محققان ابتدا خوانشی کامل از مضامین دعای عرفه داشته و سپس داده‌های مستخرج را کدگذاری، دسته‌بندی و گونه‌شناسی نموده و الگوی نهایی استخراج شده را جهت استنباط اصول تربیتی، مورد استناد قرار داده‌اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از میان 588 کد باز به دست آمده از دعای عرفه، بیشترین کدها مربوط به ساحت اعتقادی، عبادی، اخلاقی و کمترین کدها مربوط به ساحت زیبایی شناسی-هنری می‌باشد. در بخش دلالت‌های تربیتی، دعای عرفه به‌عنوان منظومه‌ی کامل اعتقادی مبین یازده اصل تربیتی بوده که شامل: اصل وحدت ساحتی در توحید، اصل تبیین مقایسه‌ای صفات خالق و مخلوق، اصل شاخص بودن شکرگزاری در عبادت، اصل لزوم توجه به شگفتی خلقت انسان، اصل راهنما بودن خلقت، اصل لزوم دشمن‌شناسی و تعامل هوشمندانه با دشمن، اصل لزوم عزتمندی، اصل گذر از نادانی به دانایی حقیقی، اصل نعمت بودن فناوری، اصل تربیت نگاه زیبابین و اصل وسعت اقتصادی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

علوم تربیتی از دیدگاه اسلام

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 17 آذر 1403

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار