الگوی پویای تربیت اقتصادی- حرفه‌ای براساس سند تحول بنیادین در برنامه درسی دوره ابتدایی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف عرضه الگوی پویای تربیت اقتصادی- حرفه‌ای براساس سند تحول بنیادین در برنامه درسی دوره ابتدایی و به‌روش آمیخته (اکتشافی متوالی) انجام شده است. در بخش کیفی، داده‌ها با استفاده از روش فراترکیب گردآوری و با رویکرد تحلیل مضمون تحلیل شده‌اند. محدوده پژوهش، مشتمل بر تمام مقالات علمی داخلی مرتبط با موضوع طی سال‌های 1390 تا 1401 در بستر پایگاه‌های اطلاعاتی علمی الکترونیکی داخلی، شامل بانک اطلاعات نشریات کشور، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، مجلات تخصصی نور، مگیران، سیویلیکا و علم‌نت است؛ بدین شرح که براساس معیارهای ورود و خروج برای انتخاب پژوهش‌های منتخب، ازمیان 28 مطالعه شناسایی‌شده و مرتبط، چهارده مقاله برگزیده و داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از روش تحلیل مضمون توسط نرم‌افزار MAXQDA تحلیل شدند. حاصل تحلیل داده‌ها در بخش کیفی، شناسایی 74 مضمون اولیه و سی مضمون پایه بود که ذیل شش شاخص ساحت تربیت اقتصادی- حرفه‌ای سند تحول بنیادین مقوله‌بندی شدند. در بخش کمّی با هدف الگوسازی سیستمی تربیت اقتصادی- حرفه‌ای از روش الگوسازی پویایی سیستم استفاده شد که روشی برای تجزیه‌وتحلیل رفتار متغیرها در سیسـتم‌های پیچیده است. براساس مراحل الگوسازی پویایی سیستم، ابتدا حلقه‌های علی مضامین و شاخص‌ها با استفاده از داده‌های حاصل‌شده از بخش کیفی پژوهش ترسیم و سپس با طراحی الگوی پویایی برنامه درسی تربیت اقتصادی- حرفه‌ای، رفتار متغیرهای کلیدی در افق زمانیِ ده‌ساله (1398-1408) تحلیل شد. دستاورد پژوهش، ابزاری مناسب را برای ارتقا و بهبود سناریوهای سنتی برنامه درسی تربیت اقتصادی دوره ابتدایی پیشنهاد می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Dynamic Model of Economic-Vocational Education based on the Fundamental Transformation Document in the Elementary School Curriculum

نویسنده [English]

  • Shahrbanoo khoshkab
Assistant Professor of Educational Management Department, Farhangian University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The present article aims to present a dynamic model of economic-vocational education based on the Fundamental Transformation Document in the elementary school curriculum and was conducted using a mixed method (sequential exploratory). In the qualitative section, data were collected using a meta-synthesis method and analyzed using a content analysis approach. The research area included all domestic scientific articles related to the research topic for the years 1390 to 1401 in the context of domestic electronic scientific databases including; the National Publications Database, the Islamic World Science Citation Database, the specialized journals Noor, Magiran, Civilica, and Elmnet. Based on the entry and exit criteria for selecting selected research, 14 articles were selected from 74 identified and related studies and the resulting data were analyzed using the content analysis method with MAXQDA software. The result of data analysis in the qualitative section was the identification of 74 primary themes and 30 basic themes, which were categorized under six indicators of the economic-vocational education area of ​​the Fundamental Transformation Document. In the quantitative part, with the aim of modeling the economic-vocational education system, the system dynamics modeling method, which is a method for analyzing the behavior of variables in complex systems, was used. Based on the stages of system dynamics modeling, first the causal loops of the themes and indicators were drawn using the data obtained from the qualitative part of the research, and then by designing the dynamic model of the economic-vocational education curriculum, the behavior of key variables was analyzed over a ten-year time horizon (1398-1408). The research achievement suggests a suitable tool for upgrading and improving the traditional scenarios of the elementary economic education curriculum.
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • economic education
  • fundamental transformation document
  • field of economic and professional education
  • dynamic modeling of the system
آداک، موسی؛ و یوسف‌زاده چوسری، محمدرضا (1398). تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی برمبنای تربیت اقتصادی. مجله علمی پژوهشهای آموزش و یادگیری، 16(2)، 115-128. https://doi.org/10.22070/tlr.2019.3323
ابراهیمی هرستانی، اصغر (1397). طراحی الگوی برنامه درسی تربیت اقتصادی مبتنیبر اقتصاد مقاومتی برای دورههای ابتدایی و اول متوسطه. (رساله دکتری). دانشگاه تبریز، آذربایجان شرقی، ایران.
احمدی، غلام‌علی؛ امام‌جمعه، سید محمدرضا؛ و علیزاده کتنلوئی، لیلا (1394). بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های سواد مالی و اقتصادی در محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی. پژوهش در برنامهریزی درسی، 12(20)، 179-192. [Online]. Available: https://sid.ir/paper/127396/fa
اسدی، نصرالله؛ و حسینی، سید رضا (1399). الگوی تخصیص درآمد خانواده با رویکرد اسلامی. مجله معرفت اقتصادی اسلامی، 12(1)، 27-48.
https://marefateeqtesadi.nashriyat.ir/node/368
اصلانی، عفت؛ والا، رضا؛ و ناظم، فتاح (1402). ارائه الگوی برنامه درسی مبتنی‌بر کارآفرینی در دوره متوسطه دوم (مطالعه موردی: مدارس متوسطه دوم استان البرز). جامعهشناسی آموزشوپرورش، 9(2)، 1-12.
https://www.doi.org/10.22034/ijes.2022.548588.1267
امامی، محمد (1395). نگاهی قرآنی به نقش الگو در تربیت اقتصادی فرزندان. آموزههای قرآنی، 23، 79-106. https://qd.razavi.ac.ir/article_384.html
بشیریان، سمیه؛ سلیمان‌پور عمران، عمران؛ و افراسیابی، رؤیا (1401). شناسایی شاخص‌های مؤثر بر تربیت اقتصادی با رویکرد کارآفرینی در دوره ابتدایی آموزش‌وپرورش خراسان شمالی. پژوهش در برنامهریزی درسی، 19(74)، 149-160.‎ https://doi.org/10.30486/jsre.2023.1949385.2071
پیغامی، عادل؛ و تورانی، حیدر (1390). نقش برنامه درسی اقتصاد در برنامه تعلیم‌وتربیت رسمی و عمومی دنیا: ارائه یک برنامه عمل برای یک برنامة درسی مغفول. فصلنامة نوآوریهای آموزشی، 37(9)، 31-52. Available: https://sid.ir/paper/75672/fa
خنیفر، حسین؛ و مسلمی، ناهید (1397). اصول و مبانی روشهای پژوهش کیفی (جلد 1). تهران: نشر نگاه دانش.
روشندل، آرمان؛ امیری، هادی؛ و طغیانی، مهدی (1397). سواد مالی و ضرورت سنجش آن در نظام نوین آموزشی: مطالعه موردی شهرضا. رویکردهای نوین آموزشی، 13(1)، 67-86. https://doi.org/10.22108/nea.2018.103011.1059
زرگر، سید محمد (1392). طراحی و ارائة مدلی برای تدوین استراتژی افقی در شرکتهای چندکسبوکار. (رسالة دکتری). دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
سیدی، بتول؛ و احمدی، پروین (1399). تبیین عناصر برنامه درسی تربیت اقتصادی در دوره آموزش عمومی. مطالعات برنامه درسی، 14(55)، 5-44. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17354986.1398.14.55.1.8
سیدی، بتول؛ درتاج، فریبرز؛ و جلالی، عبدالمجید (1390). بررسی پیام‌ها و مفاهیم اقتصادی در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، 16(49)، 35-69. https://ijer.atu.ac.ir/article_3009.html
سیف، علی‌اکبر (1402). روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش (چاپ 34) (ویراست 7). تهران: ناشر دوران.
شادفر، حوریه؛ نیلی، محمدرضا؛ و قاسمی، وحید (1396). بررسی میزان توجه به شاخص‌های اقتصادی سبک زندگی مبتنی‌بر توسعه اسلامی- ایرانی در محتوای برنامه درسی دوره ابتدایی و شیوه آموزش معلمان. رویکردهای نوین آموزشی، 12(2)، 77-97. https://doi.org/10.22108/nea.2018.95925.0
طغیانی، مهدی؛ و پیغامی، عادل (1395). تعلیموتربیت اقتصادی (چاپ 1). تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
طهماسب‌زاده شیخلار، داود؛ مرادی، سمانه؛ ادیب، یوسف؛ و اصغرپور، حسین (1399). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی رشتة مطالعات اجتماعی دانشگاه فرهنگیان به‌لحاظ توجه به تربیت اقتصادی. پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، 24(47)، 125-153.‎ https://doi.org/10.30487/rwab.2021.135892.1414
علیپور، فاطمه؛ ناطقی، فائزه؛ و فقیهی، علیرضا (1396). جایگاه تربیت اقتصادی مبتنی‌بر اخلاق اسلامی در محتوای کتاب‌های هدیههای آسمانی دوره ابتدایی ایران: بررسی وضعیت موجود و ارائه راهکارهایی جهت تحقق وضعیت مطلوب. پژوهشهای اخلاقی، 8(1)، 130-107. http://akhlagh.saminatech.ir/Article/16732
قبادی، آیت؛ نظری، داریوش؛ گراوند، مجتبی؛ و شاهرخی، سید علاءالدین (1398). تبیین آموزه‎‌های تربیت اقتصادی در سیره علوی. آموزههای تربیتی در قرآن و حدیث، 5(1)، 61-79.‎ 10.22034/iued.2020.113324.1570
قندهاری، آزاده؛ مهرمحمدی، محمود؛ طلایی، ابراهیم؛ و فرجی دیزجی، سجاد (1398). بررسی تطبیقی تلفیق تربیت اقتصادی در برنامه درسی دوره ابتدایی در کشورهای اسکاتلند، چین و استرالیا، و ارائه دلالت‌هایی برای تربیت اقتصادی در ایران. فصلنامه تعلیموتربیت, 35(3)، 59-78.‎ http://qjoe.ir/article-1-1953-fa.html
کاکوجویباری، علی‌اصغر (1391). مسئولیت آموزش‌وپرورش در تربیت اقتصادی دانش‌آموزان، رسانه معلمان، (92)،14.
کشتی‌آرای، نرگس؛ عمادزاده، مصطفی؛ و یزدانی، ابوالفضل (1397). جامعه‌شناسی مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی برای طراحی در برنامه درسی آموزش‌وپرورش ایران. مطالعات جامعهشناسی، 11(40)، 85-99. https://www.magiran.com/p2347134
گویا، زهرا؛ فیروزیان، اطهر؛ و غلام‌آزاد، سهیلا (1398). ارتقای سواد مالی و تصمیم‌گیری مالی ازطریق برنامه درسی ریاضی مدرسه‌ای. مطالعات برنامه درسی، 14(54)، 1-36. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.17354986.1398.14.54.1.6
مرادی، سمانه؛ طهماسب‌زاده شیخلار، محمود؛ ادیب، یوسف؛ و اصغرپور، حبیب (1400). طراحی چهارچوب برنامه درسی تربیت اقتصادی در رشته مطالعات اجتماعی دانشگاه فرهنگیان. مجله علمی پژوهشهای برنامه درسی، 11(2)، 172-196. https://doi.org/10.22099/jcr.2021.6461
ناصرالمعمار، احسان؛ سبحانی، عبدالرضا؛ و حسن‌مرادی، نرگس (1400). طراحی برنامه آموزش سواد مالی (مورد مطالعه: مدارس دوره اول متوسطه کشور). فصلنامه علمی- پژوهشی سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 1(5)، 332- 350. https://www.islamiilife.com/article_187581.html
وزارت آموزش‌وپرورش (1390). سند تحول بنیادین آموزشوپرورش. تهران.
وفایی، رضا؛ فضل‌اللهی قمشی، سیف‌الله؛ و طالعی فرد، احمد (1396). بررسی میزان توجه به ساحت‌های شش‌گانه تربیت سند تحول بنیادین آموزشوپرروش در کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی. مسائل کاربردی تعلیموتربیت اسلامی، 2(2)، 131-154. http://dx.doi.org/10.29252/qaiie.2.2.131
ویسه، ایوب؛ ناطقی، فائزه؛ و رضایی، محمدهاشم. (1401). اعتباریابی و طراحی الگوی تربیت اقتصادی- حرفه‌ای دانش‌آموزان دوره اول متوسطه. پژوهش‌های برنامه‌ریزی درسی و آموزشی، 12(1)، 39-56.
https://sanad.iau.ir/Journal/jcdepr/Article/1082051
Akarowhe, K. (2018). Roles of Economics Education in Sustainable National Development. Journal of Global Economics, (6) 3 .1-3. 298. doi: 10.4172/2375-4389.1000298. DOI: 10.4172/2375-4389.1000298
Anthony, K. V.; Smith, R. C.; and Miller, N. C. (2014). Pre-Service Elementary Teachers’ Economic Literacy: Closing Gates to Full Implementation of the Social Studies Curriculum. The Journal of Social Studies Research, 39(1), 29-37. https://doi.org/10.1016/j.jssr.2014.04.001
Attride-Stirling, J. (2001). Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative research. Qualitative research, 1(3), 385-405.
Braun, V.; and Clarke, V. (2006). Using Thematic Analysis in Psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101. https://doi.org/10.1177/146879410100100307
Carlson, A.; and Palmer, C. (2016). A Qualitative Meta-Ynthesis of the Benefits of Ecolabeling in Developing Countries. Ecological Economics, 127, 129-145. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2016.03.020
Chen, B.; Lin, W.; and Wang, A. (2021). The Causal Impact of Economics Education on Eecision-Making: Evidence from a Natural Experiment in ChinaJournal of Economic Behavior and Organization, 188(C), 1124-1143. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2021.06.018
Darmayanti, M.; and Khairunnisa, A. (2024). Financial Literacy Teaching Module Based on Social Inquiry Model in Elementary School Social Studies. International Journal of Elementary Education, 8(1), 150-158. https://doi.org/10.23887/ijee.v8i1.65725
Given, L. M. (2008). The Sage Encyclopedia of Qualitative Methods. 1(2), California: Sage publications.
Fernando, G. C.; and Arrieta, G. S. (2023). Income, Expenses and Expenditure Patterns of Elementary Public-School Teachers: Inputs to a Proposed Financial Literacy Program. International Journal of Social Learning (IJSL), 4(1), 129-141. DOI: https://doi.org/10.47134/ijsl.v4i1.226
Hota, S. P. (2023). Education Infrastructure, Expenditure, Enrollment and Economic Development in Odisha, India. International Journal of Educational Development, 103, 102903. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2023.102903
Kang, R. (2007). Pk-8 Preservice Teachers’ Intentions to Teach Economics: An Application of the Theory of Reasoned Action and the Theory of Planned Behavior. )Doctoral Dissertation(, Texas A and M University.
Kourilsky, M. (1977). The Kinder-Economy: A Case Study of Kindergarten Pupils' Acquisition of Economic Concepts. The Elementary School Journal, 77(3), 182-191. https://www.jstor.org/stable/1000877
Lusardi, A. (2019). Financial Literacy and the Need for Financial Education: Evidence and Implications. Swiss Journal of Economics and Statistics, 155(1), 1. https://sjes.springeropen.com/articles/10.1186/s41937-019-0027-5
Sterman, J. D. (2000). Business Dynamics: Systems Thinking and Modeling for a Complex World. McGrawHill Higher Education.
Tuong, V.; and Doan, M. D. (2020). The Correlation between Financial Literacy and Personal Saving Behavior in Vietnam. Asian Economic and Financial Review, 10(6), 590-603. https://doi.org/10.18488/journal.aefr.2020.106.590.603
Varvarigos, D. (2020). Cultural Transmission, Education-Promoting Attitudes, and Economic Development. Review of Economic Dynamics, 37, 173-194. https://doi.org/10.1016/j.red.2019.11.005
Walstad, W. B. (2007). Five Developments Advancing Economic Education in United States: The Role of the National Council on Economic Education. Retrieved from: National Council on Economic Education, http://council fore coned. Org.
Werner, J.; and Desimone, R. (2009). Human Resource Development (First Edition). South Western Cengage Learning, USA.
  • تاریخ دریافت: 08 آبان 1403
  • تاریخ بازنگری: 30 دی 1403
  • تاریخ پذیرش: 31 تیر 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 23 بهمن 1403
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1404