سیره زندگی زنان در تراز انقلاب اسلامی؛ مطالعه موردی همسران شهدای مدافع حرم

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه دانش اجتماعی مسلمین/دانشکده علوم اجتماعی/دانشگاه تهران

2 هیات علمی بازنشسته دانشگاه تربیت مدرس گروه مطالعات زنان

10.30497/esi.2024.246475.1792

چکیده

سبک زندگی از منظر اندیشمندان اجتماعی، تعاریف مختلفی دارد. سبک زندگی دامنه گسترده‌ای دارد که از سلیقه فرد در زمینه آرایش ظاهر و لباس، تا سرگرمی و تفریحات و همچنین ادبیات و موضوعات فرهنگی مربوط دیگر را شامل می‌شود. با توجه به تعاریف دینی و تمایز ریشه‌ای با ادبیات مدرنیته، می‌توان سبک زندگی را گونه زیستن یا سیره زندگی یک فرد یا بخش‌های یک جامعه دانست. زن به‌عنوان نیمی از پیکره اجتماع انسانی، با نقش‌های گوناگونی که می‌پذیرد، تأثیر به سزایی در حوزه اندیشه، رفتار و فرهنگ افراد جامعه دارد. در پژوهش حاضر، واکاوی و تحلیل سیره زندگی گروهی از زنان که در جامعه ایرانی دارای جایگاه ویژه و متعالی در اذهان عمومی هستند، باهدف دستیابی به مؤلفه‌ها و ویژگی‌های سیاسی اجتماعی زنان در تراز انقلاب اسلامی صورت گرفت. در این راستا، با 24 نفر از همسران شهدای مدافع حرم مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند صورت گرفت. سپس با رویکرد استقرایی و روش تحلیل محتوای کیفی، دو مقوله اصلی «تقید و سخت‌گیری در عقاید و ارزش‌های دینی» و «سهل‌گیری در تعاملات انسانی و مسائل اقتصادی» در سبک زندگی جامعه موردمطالعه احصا شد؛ این مقولات دربردارنده موضوعاتی نظیر عفت در پوشش و روابط اجتماعی، ازدواج مؤمنانه و آسان، متوکل و معتقد به آخرت و بی‌توجه به دنیای مادی، علاقه‌مند به فرهنگ شهادت و شهیدانه زیستن، رابطه عاشقانه و صادقانه با همسر، مشتاق به ایفای نقش فرهنگی و اجتماعی و سازگاری و صبوری در زندگی همسران شهدای مدافع حرم است که باعث تمایز سیره و سبک زندگی این قشر از جامعه مذهبی ایران از سایرین شده است. به‌طورکلی، به نظر می‌رسد تجربه سختی‌های متعدد زندگی در کنار یک فرد مجاهد همراه با خودساختگی قبل از ازدواج باعث شده تا شیوه زیستن و نوع نگرش همسران شهدا در میان همنوعان خود متمایز و منحصربه‌فرد باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات